Amerikalı insanbilimci Cliffort Geertz Endonezya politik kültürünü üç başlıkta toplar: Her üçü de İslam dini ile sıkı fıkı ilişki içinde olmasına rağmen konumları gereği farklılıklar gelişmiştir. Abangan (bağdaştırmacı) ve santri (şeri) sözcükleri; şeriat dışı ve içi görünüm çizerler. Egemenlerin temsilcisi olan priyayi (devlet memurları, ordu polis vb.) çizgisi ise Endonezya sülale ve aile temelli yaşam için de bir örnek organ olmaktadır. Aşağıdaki şemada sınıflamayı göreceksiniz: (2)
ABANGAN Kam, şaman
Sözcüğün aslı aba olup Arapça’dan Endonezce’ye geçtiğini iddia edenler vardır. Mısır’daki bazı uygulamalarla da benzerlik gösteren kültürü Java adasında daha yaygındır. Bağdaştırmacı İslam zihniyeti dediğimiz uygulamalar ve bu işlemleri yapanları abangan sınıfına dahil edebiliriz. Köylerde ve yoksul kırsal kesimlerde daha otantik ve daha geleneksel bir yaşam tarzı yaşayan kesimleri abangan olarak değerlendirebiliriz.
PRIYAYI Asil, üst düzey kişi, hanedan ailesinden
Üst düzey, devlet görevlisi, aristokrat, devletin onurlu memuru, çelebi efendi hazretleri anlamında Java kültüründe geçen sözcüktür. Hanedan soyundan gelen saygın bir kişi olarak bilinir. Adalar insanının ana yaşam istikameti olan anaerkil aile zihniyetine uygun olarak hanımlar için de geçerli bir sözcüktür. Sözcüğün aslı Sanskritçe olup iki ayrı ifadenin birleşmesinden meydana gelir; para; küçük kardeş, yayi de sevgili anlamına gelmektedir. Küçük sevgili kardeş anlamında olup kralın sevgili kardeşi anlamına geldiğini iddia edenler de vardır.
SANTRI Din okulu talebesi, mürit
Santri denen İmam – Hatip Okulu öğrencileri sadece basit bir öğrenci olarak görülmemelidir. Suharto yönetimi zamanında 1965-1966 arasında Endonezya Komunist Partisi ile birlikte muhalifleri de yok eden katliam hareketi zamanında abangan denen yoksul kesimlerin din adamlarının öldürülmesine de karıştılar. İnsanların siyaseten öldürülüp yok edilmesine 13-18 yaş gurubu öğrencileri olarak karışıp askerlerin önderliğindeki kıyıma destek verdiler. Medrese, cami gibi kurumlar içindeki eğitim yerlerindeki öğrencilere de ad olur.
(1) http://en.wikipedia.org/wiki/Clifford_Geertz Cliffort Geertz, 1926-2006) Amerikalı nsanbilimci. Amerikalı insan bilimci 80 yıllık ömrünün yakaşık 30 senesini Endonezya incelemelerine verdi. Güney Doğu Asya ve Kuzey Afrika toplumlarında etnik konular ve din davranışları çalıştı. Kültürel din faraziyesi geliştirdi. Özellikle İslam dini üzerinde faraziyeler geliştirdi. Eserlerinden bazıları: 1. Peddlers and Princes: Social Development and Economic Change in Two Indonesian Towns (1963), University Of Chicago Press 2. Agricultural Involution: the process of ecological change in Indonesia (1964) 3.Islam Observed, Religious Development in Morocco and Indonesia (1968) 4. Kinship in Bali (1975) coauthor: Hildred Geertz, University Of Chicago Press 1978 5. Negara: The Theatre State in Nineteenth Century Bali (1980), Princeton University Press 2001 6. The Javanese Village. In Local, Ethnic, and National Loyalties in Village Indonesia. 1959 7. Religion of Java. Glencoe: Free Press.1960 8. The Social History of an Indonesian Town. Cambridge: MIT Press. 1968.9. Modernization in a Muslim Society: The Indonesian Case 1965. 9. Culture and Social Change: The Indonesian Case. 1984
Endonezya Lise II Vatandaşlık Bilgisi Ders Kitabı: Sayfa10. Pendidikan Kewarganegaraan untuk SMA dan MA-KELAS- XI-2 KTSP Standar Isi 2006, Disusun oleh Dra. Retno Listyarti, Undang-undang Republik Indonesia Nomor 19 Tahun 2002 Tentang Hak Cipta/ Pasal 72 Ketentuan Pidana sanksi pelanggaran lima miliar rupiah. 91-33-086-0. Hak Cipta 2007 Penerbit Erlanda. Jakarta. Toplam 145 sayfa, 25,5X20X0.5 CM. Sayfa 2-10 arası Kitabın okutulduğu okul: Güney Jakarta Kartika Özel Ana Okulu ve Lisesi. Adresi: Jayakarta Pusat , TK dan SMA, Kartika Komplek X-2 Jl. Raya Kodam Bintaro, Pesanggrahan, Kebayoran Baru, Jakarta Selatan
(2) Y.a.g.e. Sayfa10. Endonezya Lise II Vatandaşlık Bilgisi Ders Kitabı: