Türkiye'nin eski "Musul Vilayeti" bugün kan ağlıyor. Bir taraftan Işid, diğer taraftan ABD tarafından telef ediliyor. Sayıları 2 Milyonu aşan Türkmen soydaşlarımız Geçmişte de Irak rejimi tarafından asimile edilmeye çalışılmıştır. Gözardı edilen Türkmenler o bölgelerde hep yalnız bırakılıyor.
ABD son zamanlarda "teröre karşı savaş" gerekçesini kullanarak her tarafta terör estiriyor. Bir zamanlar bu coğrafyalar üzerinde ABD’nin neler yaptığını hepimiz biliyoruz.
Mezopotamya ve Horasan'da yerleşip İslam diniyle şereflenen, daha sonra Anadolu, Irak ve Ortadoğu devletlerine akımlar yapan Türkmenler, Oğuz Türkmenlerindendir. Türk boylarının en büyüğü olan Oğuzlar, tarihte en büyük imparatorluk sayılan Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğunu kurmuşlardır.
Türkmen adı hakkında birbirinden ayrı birçok görüş ortaya atılmıştır. Tarihçi Ebu Fida'ya göre bu ad, Türkmenlerin İslam'ı kabul etmesinden sonra doğmuştur. Bir görüşe göre "Türkmen" kelimesinin, "Türk" ve "iman"kelimelerinin birleşmesiyle doğan ve "İmanlı Türk" anlamına gelen bir ifadenin kısaltılmış halidir.
Tarihçi Dr. Faruk Somer'e göre; MS 10. yüzyılda İslam devletleri ile ticari ilişkiler sonucu Müslüman olan Oğuz oymaklarının çoğuna Türkmen adı verildiğidir. Bu ad Oğuz adı yerine de kullanılmıştır.
Tarihçi Yılmaz Öztuna'ya göre ise, Müslümanlar "Türkmen" adını Müslüman Oğuz Türklerine verdiler.
Kısacası Türkmen kelimesinin Türklerin İslamiyeti kabul etmelerinden sonra Oğuz boylarına verilen bir isim olduğu konusunda pek çok tarihçi hemfikirdir. Bu kelimenin Müslüman Türkleri ifade etmek için kullanılması, Kuzey Iraklı Türkler ile Anadolulu Türkler arasında hiçbir fark olmadığını göstermektedir.
Irak'ta Türkmenlerin Tarihi Kökeni:
Türkmenler Irak'a büyük topluluklar halinde hicret etmişlerdir. Bu hicret Horasan'a vali olarak gelen "Übeydullah Bin Ziyat" döneminde -yani hicri 54 yılında- gerçekleşmiştir.
Türkmenler Irakta, ticaret, sanayi, ziraat ve siyaset gibi değişik işlerde çalışmışlardır. İşlerinde emanet ehli ve dürüst olan Türkmenler, Emevi Devleti'nin ilgisini çekip büyük bir kısmı orduda önemli görevlere gelmiştir. Bu sayede de Türkmenler, Emevi Dönemi'nden bu yana Irak ve Arap tarihinde önemli bir rol almıştır.
Osmanlı fetihlerinden asırlar önce de Irak'ta önemli bir Türkmen varlığı bulunduğunu göstermektedir. Bölgenin Osmanlı idaresine girmesinden sonra ise Türkmen nüfusu ve etkinliği daha da artmıştır. Osmanlı seferi ile çok sayıda Oğuz Türkü Irak'a girmiş ve yerleşmiştir.
Türkmenlerin bölgedeki Araplar ve Kürtlerle olan ilişkileri de hemen her zaman dostane ve barışçıl olmuştur. Hepsi de ortak bir Müslüman kimliğinde birleşen bu üç halk, Osmanlı yönetiminde geçen asırlar boyunca barış ve huzur içinde yaşamıştır. Bölgede huzursuzluklar, çatışmalar ve baskılar ise, Osmanlı yönetiminin yıkılmasının ardından başlamıştır.
Irak'ta Türkmenlerin Durumu
Osmanlı'nın Musul vilayetinin İngiltere tarafından haksız bir biçimde Türkiye'den alınması, Türkmenlerin Anadolu'dan kopmalarıyla sonuçlanmıştır.
Türkmenler, Kerkük'te nüfus açısından önemli bir paya sahiptir.
1950 yılında hükümet, okullarda Türkçe dilinin kullanılmasını azaltmaya başlamıştır. Daha sonra 24 Ocak 1970 tarihinde resmi bir kanunla ilkokulda Türkçe eğitim yapma kararı aldıktan bir yıl sonra aynı hükümet, aynı kararı yok sayıp okulları kapatarak Türkçe ile eğitim yapmayı yasaklamıştır.
Türkmenlerin en kötü dönemi ise, Irak halkının diğer unsurları için de son derece korkunç bir devir olan Baas iktidarıdır. Saddam Hüseyin'in kanlı rejimi ile özdeşleşen bu iktidar boyunca Türkmenler büyük baskılara maruz kalmıştır.
Irak hükümeti devamlı olarak Türkmen nüfusunu azaltmaya çalıştı. Türkmen nüfusunu tespit eden tarafsız bir sayım yapılmamıştır. 1957 yılında yapılıp sonuçları 1959'da açıklanan sayımda Irak'taki Türkmenlerin sayısı yaklaşık 567.000 kişi olarak tespit edilmiştir. Bu, tüm Irak nüfusunun yaklaşık %10'unu oluşturmaktadır. Ama Irak Hükümeti her türlü yolu deneyerek bu gerçeği saklamaya çalışmıştır.
Irak'ta bin yılı aşkın bir zamandan beri varlık gösteren Türkmenler, ülkenin kuzey ve orta bölgesinde yaşamaktadırlar. Türkmenler günümüzde Musul, Erbil, Kerkük, Diyala ve Selahattin illerinin sınırları ile başkent Bağdat'ın birkaç mahallesinde de bir şerit boyunca yayılmış bulunmaktadırlar.
Türkmenlerin yerleştiği bölgeler Irak'ın kuzeyinin dağlık alanları ile orta ve güney bölgeleri arasındadır. Türkmenlerin yaşadıkları bölge, kuzey doğudan güney batıya kadar bir şerit şeklinde Irak'ın kuzey batısındaki Telafer'den güney doğusundaki Mendili'ye kadar uzanmaktadır.
2- Erbil: Erbil şehri Türkmenlerin eski yerleşim merkezlerinden biridir.
3- Selahattin: 1976 yılına kadar kentte Türkmenlerin varlığının bulunmadığı söylenmektedir. Ancak Kerkük şehrinden Tuz Hurmatu ve El-Beyyat köyleri, 1976'da kurulan Selahattin kentine idari olarak dahil edilmiştir. Şu anda Türkmenler, Tuz Hurmatu ve El-Beyyat köylerinde yaşamaktadırlar.
4- Musul: Irak'ta ikinci büyük kent sayılan Musul, önemli merkezlerden biridir. Musul da bir Arap ve Irak Türk şehridir. .
5- Telafer: Türkiye'de genelde ismi az duyulan, az bilinen Telafer, aslında Türkmenler için çok önemlidir. Telafer'in nüfusu neredeyse tamamen Türkmenlerden oluşur. 300.000 Türkmenin yaşadığı Telafer, Musul iline aittir ve dünyanın en büyük ilçelerinden biridir. %92'si Türk olan ve 200'den fazla köyü bulunan Telafer, Musul'dan 70 km uzaklıktadır.
Şu an içinde bulunduğumuz an itibariyle Türkmenlerin durumu bir felaket. Türkmen kardeşlerimize Türkiye'nin tam bir destek vererek yanlarında olmalıdır.
Garabey
Kaynak:Kerkük-Musul
ABD son zamanlarda "teröre karşı savaş" gerekçesini kullanarak her tarafta terör estiriyor. Bir zamanlar bu coğrafyalar üzerinde ABD’nin neler yaptığını hepimiz biliyoruz.
TÜRKMEN ADI
Bin yılı aşkın bir süredir Irak'ta yaşayan Türkmenler Orta Asya’dan gelen bir Türk kavmi olduğu bilinmektedir. Türkmen adını MS 11. yüzyıldan bu yana kullanmışlardır. Önce Farsça olan "Türkmanend" kelimesi zaman içinde "Türkmen"e dönüşmüştür. Fars tarihçisi olan Kalgırdizi'nin kitabında yer almış, ayrıca Abu El-Fazıl El-Behkıy, "Oğuz" anlamına gelen Türk ifadesini tüm yazılarında da kullanmıştır.Mezopotamya ve Horasan'da yerleşip İslam diniyle şereflenen, daha sonra Anadolu, Irak ve Ortadoğu devletlerine akımlar yapan Türkmenler, Oğuz Türkmenlerindendir. Türk boylarının en büyüğü olan Oğuzlar, tarihte en büyük imparatorluk sayılan Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğunu kurmuşlardır.
Türkmen adı hakkında birbirinden ayrı birçok görüş ortaya atılmıştır. Tarihçi Ebu Fida'ya göre bu ad, Türkmenlerin İslam'ı kabul etmesinden sonra doğmuştur. Bir görüşe göre "Türkmen" kelimesinin, "Türk" ve "iman"kelimelerinin birleşmesiyle doğan ve "İmanlı Türk" anlamına gelen bir ifadenin kısaltılmış halidir.
Tarihçi Dr. Faruk Somer'e göre; MS 10. yüzyılda İslam devletleri ile ticari ilişkiler sonucu Müslüman olan Oğuz oymaklarının çoğuna Türkmen adı verildiğidir. Bu ad Oğuz adı yerine de kullanılmıştır.
Tarihçi Yılmaz Öztuna'ya göre ise, Müslümanlar "Türkmen" adını Müslüman Oğuz Türklerine verdiler.
Kısacası Türkmen kelimesinin Türklerin İslamiyeti kabul etmelerinden sonra Oğuz boylarına verilen bir isim olduğu konusunda pek çok tarihçi hemfikirdir. Bu kelimenin Müslüman Türkleri ifade etmek için kullanılması, Kuzey Iraklı Türkler ile Anadolulu Türkler arasında hiçbir fark olmadığını göstermektedir.
Irak'ta Türkmenlerin Tarihi Kökeni:
Türkmenler Irak'a büyük topluluklar halinde hicret etmişlerdir. Bu hicret Horasan'a vali olarak gelen "Übeydullah Bin Ziyat" döneminde -yani hicri 54 yılında- gerçekleşmiştir.
Türkmenler Irakta, ticaret, sanayi, ziraat ve siyaset gibi değişik işlerde çalışmışlardır. İşlerinde emanet ehli ve dürüst olan Türkmenler, Emevi Devleti'nin ilgisini çekip büyük bir kısmı orduda önemli görevlere gelmiştir. Bu sayede de Türkmenler, Emevi Dönemi'nden bu yana Irak ve Arap tarihinde önemli bir rol almıştır.
Osmanlı fetihlerinden asırlar önce de Irak'ta önemli bir Türkmen varlığı bulunduğunu göstermektedir. Bölgenin Osmanlı idaresine girmesinden sonra ise Türkmen nüfusu ve etkinliği daha da artmıştır. Osmanlı seferi ile çok sayıda Oğuz Türkü Irak'a girmiş ve yerleşmiştir.
Türkmenlerin bölgedeki Araplar ve Kürtlerle olan ilişkileri de hemen her zaman dostane ve barışçıl olmuştur. Hepsi de ortak bir Müslüman kimliğinde birleşen bu üç halk, Osmanlı yönetiminde geçen asırlar boyunca barış ve huzur içinde yaşamıştır. Bölgede huzursuzluklar, çatışmalar ve baskılar ise, Osmanlı yönetiminin yıkılmasının ardından başlamıştır.
Irak'ta Türkmenlerin Durumu
Osmanlı'nın Musul vilayetinin İngiltere tarafından haksız bir biçimde Türkiye'den alınması, Türkmenlerin Anadolu'dan kopmalarıyla sonuçlanmıştır.
Türkmenler, Kerkük'te nüfus açısından önemli bir paya sahiptir.
1950 yılında hükümet, okullarda Türkçe dilinin kullanılmasını azaltmaya başlamıştır. Daha sonra 24 Ocak 1970 tarihinde resmi bir kanunla ilkokulda Türkçe eğitim yapma kararı aldıktan bir yıl sonra aynı hükümet, aynı kararı yok sayıp okulları kapatarak Türkçe ile eğitim yapmayı yasaklamıştır.
Türkmenlerin en kötü dönemi ise, Irak halkının diğer unsurları için de son derece korkunç bir devir olan Baas iktidarıdır. Saddam Hüseyin'in kanlı rejimi ile özdeşleşen bu iktidar boyunca Türkmenler büyük baskılara maruz kalmıştır.
Irak hükümeti devamlı olarak Türkmen nüfusunu azaltmaya çalıştı. Türkmen nüfusunu tespit eden tarafsız bir sayım yapılmamıştır. 1957 yılında yapılıp sonuçları 1959'da açıklanan sayımda Irak'taki Türkmenlerin sayısı yaklaşık 567.000 kişi olarak tespit edilmiştir. Bu, tüm Irak nüfusunun yaklaşık %10'unu oluşturmaktadır. Ama Irak Hükümeti her türlü yolu deneyerek bu gerçeği saklamaya çalışmıştır.
Irak'ta bin yılı aşkın bir zamandan beri varlık gösteren Türkmenler, ülkenin kuzey ve orta bölgesinde yaşamaktadırlar. Türkmenler günümüzde Musul, Erbil, Kerkük, Diyala ve Selahattin illerinin sınırları ile başkent Bağdat'ın birkaç mahallesinde de bir şerit boyunca yayılmış bulunmaktadırlar.
Türkmenlerin yerleştiği bölgeler Irak'ın kuzeyinin dağlık alanları ile orta ve güney bölgeleri arasındadır. Türkmenlerin yaşadıkları bölge, kuzey doğudan güney batıya kadar bir şerit şeklinde Irak'ın kuzey batısındaki Telafer'den güney doğusundaki Mendili'ye kadar uzanmaktadır.
ÖNEMLİ TÜRK BÖLGELERİ
1- Kerkük: Kerkük şehri, Türkmenlerin en önemli yerleşim yeri olmasının yanısıra onların sembolü durumundadır.2- Erbil: Erbil şehri Türkmenlerin eski yerleşim merkezlerinden biridir.
3- Selahattin: 1976 yılına kadar kentte Türkmenlerin varlığının bulunmadığı söylenmektedir. Ancak Kerkük şehrinden Tuz Hurmatu ve El-Beyyat köyleri, 1976'da kurulan Selahattin kentine idari olarak dahil edilmiştir. Şu anda Türkmenler, Tuz Hurmatu ve El-Beyyat köylerinde yaşamaktadırlar.
4- Musul: Irak'ta ikinci büyük kent sayılan Musul, önemli merkezlerden biridir. Musul da bir Arap ve Irak Türk şehridir. .
5- Telafer: Türkiye'de genelde ismi az duyulan, az bilinen Telafer, aslında Türkmenler için çok önemlidir. Telafer'in nüfusu neredeyse tamamen Türkmenlerden oluşur. 300.000 Türkmenin yaşadığı Telafer, Musul iline aittir ve dünyanın en büyük ilçelerinden biridir. %92'si Türk olan ve 200'den fazla köyü bulunan Telafer, Musul'dan 70 km uzaklıktadır.
Şu an içinde bulunduğumuz an itibariyle Türkmenlerin durumu bir felaket. Türkmen kardeşlerimize Türkiye'nin tam bir destek vererek yanlarında olmalıdır.
Garabey
Kaynak:Kerkük-Musul