23 Nisan denilince ilk akla gelen çocuk bayramıdır. Atatürk’ün Milli Hâkimiyeti çocuklara armağan ettiği akla gelmektedir. Yalnız, 23 Nisan’ın çocuk bayramı olması süreci halkımız tarafından pek bilinmemektedir.
1920 yılından bir sene sonra Büyük Millet Meclisine, 23 Nisanın Milli Bayram sayılması hakkında kanun teklifi verildi. Teklif kabul edildi. [1]. Bu tarihten sonra 23 Nisan, Milli Hâkimiyet Bayramı olarak 1927 yılına kadar kutlanmaya devam edildi.
Bu süreç içinde Himaye-i Etfal Cemiyeti, şimdiki adıyla Çocuk Esirgeme Kurumu, her yıl 23 Nisanlarda günlük gazetelere ilanlar vererek, bu vatan için canlarını vermiş şehitlerin çocuklarına yardım için rozet satışı yapılacağını, ayrıca piyangolar düzenleneceğini duyurdu. [2]
1927 yılına gelindiğinde, Milliyet gazetesi, Anadolu Ajansı’nı kaynak göstererek, 23 Nisanda, Çocuk Esirgeme Kurumunun bir beyannamesini yayınladı. Bu beyannamenin başlığı ise Çocuk Bayramı’dır. Bu haberin devamında ise, 23 Nisan’da şehitlerimizin bize emaneti olan yetimlere azami yardımı temin etmeliyiz deniliyordu[3]. Görülmektedir ki 23 Nisan, çocuk bayramı ilan edilirken bile şehit çocuklarına yardım ön planda tutulmuştu.
1929 yılında da yine Çocuk Esirgeme Kurumu’nun, Çocuk Haftası Dergisinde verilen habere göre, 23 Nisan gününün bulunduğu hafta çocuk haftası olarak kabul edildi. Etkinliklerin de nasıl düzenleneceği bu dergide yer aldı[4].
1979 yılından beri UNESCO topluluğu içinde bulunan ülkelerde de 23 Nisan gününün “Çocuk Günü” olarak kutlanmasına karar verildi.
1979’da, ilk Dünya Çocuk Parlamentosu Türkiye’de toplandı. Yine ilk olarak beş ülkenin katılımıyla 23 Nisan, uluslararası boyuta taşındı. Bu beş ülke Sovyetler Birliği, İtalya, Romanya, Irak ve Bulgaristan’dır. Dünyada çocuklarına bayram hediye eden ve bu bayramı bütün dünya ile paylaşan ilk ve tek ülke Türkiye oldu.
Yine 23 Nisan 1979 tarihli Milliyet Gazetesinde çıkan haberde “Büyüklerin yapamadığını çocuklar yaptı” üst başlığıyla, 23 Nisan’ı Türk ve Yunan çocukları birlikte kutlayacak haberi verildi. Hollanda’da yapılacak olan törene uzun süreden beri hazırlanan çocuklar, Çocuk Yılı’nda Çocuk Bayramında el ele vereceklerdi.
Hollanda’nın Amsterdam şehrinde bir ilkokulda öğretmenlik yapan Beyhan Saraçoğlu, sınıfındaki çocuklara 23 Nisan çocuk bayramında ne yapmak istersiniz diye sormuş, çocuklar da mademki 1979 Dünya Çocuk Yılı, biz de bu bayramı okulumuzda kutlamak isteriz cevabını verdiler. Bunun üzerine harekete geçen öğretmen Bayhan Saraçoğlu ve yirmi kadar kadın okuldan gerekli izinleri aldı. Unicef’ten de yirmi ülkenin bayraklarını verecekleri sözü verildi. Yan sınıftaki Yunan öğrencilerin öğretmeni de bayramı birlikte kutlayabileceklerini söyleyince, düşman olarak bilinen iki ülkenin çocukları 23 Nisan Egemenlik ve Çocuk Bayramını birlikte kutlamaya karar verdiler[5]. Türk ve Yunan çocuklarının birlikte kutladıkları bu bayram, çocuk olgusunun her şeyin önüne geçtiğini ve düşmanlıkları bile unutturabildiği gerçeğini gözlerimizin önüne sermektedir.
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı da, ulusal bayramlar ve genel tatiller hakkındaki kanunlarla da çeşitli dönemlerde düzenlendi.
1935 yılında çıkarılan Ulusal Bayram ve Genel Tatiller hakkındaki 2739 sayılı kanunda, 23 Nisan Ulusal Egemenlik Bayramı da diğer bayramlarla birlikte genel tatil günü olarak kabul edildi. Bu kanunda 23 Nisan çocuk bayramı olarak kutlanmasına rağmen çocuk bayramından bahsedilmedi.
17 Mart 1981 tarihinde kabul edilen Ulusal Bayram ve Genel Tatiller hakkındaki 2429 sayılı kanunda, “23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı” denilerek Çocuk Bayramı olduğu ilk defa kanun ile de belirtildi. Ana ve İlkokullar düzeyinde törenler yapılır şeklinde yayınlandı.
20 Nisan 1983 tarihinde kabul edilen 2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller hakkındaki kanunun 2’nci Maddesinin 1’inci Fıkrasının değiştirilmesine dair 2818 sayılı Kanunda ise, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nın resmi tatil olduğu belirtilerek, ana ve ilkokullar düzeyinde törenler yapılır ibaresi kaldırıldı.
23 Nisan’ın, milli bayram olarak 1921 yılında kanunlaşmasından sonra bu bayramlarda Türkiye Büyük Millet Meclisinde toplantı yapılmıyordu.
17 Nisan 1985 tarihinde alınan karar gereğince, Türkiye Büyük Millet Meclisinin kuruluşunun 65 inci Yıldönümü ve Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramının kutlanması, günün önemi ve anlamının belirlenmesi amacıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi, 23 Nisan 1985 tarihinde Genel Kurulunu topladı. Bu toplantıda Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı Necmettin Karaduman, siyasi parti grup başkanlarından ANAP Genel Başkanı ve Başbakan Turgut Özal, MDP Genel Başkanı Turgut Sunulp ve kutlama törenlerine davet edilen en yaşlı parlamenter olarak Japonya Temsilciler Meclisi Üyesi Susumu Kobayashi birer konuşma yaptı.
Sonu sıfır ve beş ile biten yıllarda 23 Nisanların daha büyük bir coşku ile kutlanması bir gelenek halini aldı. 2005 yılı, Türkiye Büyük Millet Meclisinin kuruluşunun 85 inci yılında da Ankara ve İstanbul’da Halk yürüyüşleri düzenlendi. Yurdun dört bir yanında Halk konserleri verilerek 23 Nisan coşkuyla kutlandı. 2010 yılında da aynı görkemli kutlamalar devam etti. Bu 23 Nisanda kutlayacağımız 2015 senesinin 23 Nisanında ise seçimler nedeniyle Parlamentonun tatil dönemine girmesi bayram kutlamalarını etkiledi. Sadece 23 Nisanda Türkiye Büyük Millet Meclisi özel gündemle toplanacak ve Mecliste, Anıtkabir’de ve 1. Mecliste yapılacak törenlerle kutlanacak
[1] TBMM Zabıt Ceridesi, D: 1, İçtima: 24, C: 1, s.69-74.
[2] Hâkimiyet-i Milliye gazetesi, 23 Nisan 1925, s.1.
[3] Milliyet gazetesi, 23 Nisan 1927, s.1.
[4] Çocuk Haftası, Çocuk Haftası Nasıl Olacak, Milliyet Matbaası, İstanbul, 1929, s.3.
[5] Milliyet Gazetesi, 23 Nisan 1979, s.5.
haberkeyf/Yılmaz Koç
Medya
22 Nisan 2015 - 11:22
Güncelleme: 19 Nisan 2020 - 00:21
1920'den Günümüze 23 Nisan Hikayesi
23 Nisan denilince ilk akla gelen çocuk bayramı olduğudur. Yani ilk önce Atatürk’ün Milli Hâkimiyeti çocuklara armağan ettiği akla gelmektedir.
Medya
22 Nisan 2015 - 11:22
Güncelleme: 19 Nisan 2020 - 00:21
İlginizi Çekebilir