Ekonomik dalgalanmalardan en çok etkilenen kesimlerden biri olan esnaf, ayakta kalma mücadelesi verirken şimdi de banka hesaplarına gelen haciz ve blokelerle karşı karşıya. Gelir yaratamayan, borcunu yapılandıramayan, hatta vergi borçları sebebiyle tüm ticari hareketliliği durdurulan küçük işletmeler, kelimenin tam anlamıyla kıpırdayamaz hale getiriliyor.
Kazanmadan borç ödeyemeyen binlerce esnaf, hesaplarına konulan blokelerle iflasa sürükleniyor. Kapsamhaber’in sahadaki gözlemleri ve Alev Alatlı’nın uyarıları, bu sessiz çöküşe vicdan çağrısı yapıyor.
Kazanmadan Ödemek Mümkün Değil
Kapsamhaber’de yer alan bir başka haberde de vurgulandığı üzere (bkz: hacizle esnaf mağdur edilmemeli), son dönemde özellikle kamu borçları nedeniyle yapılan haciz uygulamalarının ticari hayatı durma noktasına getirdiği belirtiliyor. Haberde, “Borçlarını ödeyemeyen esnaf, haciz korkusuyla yaşamaya mahkûm. Üretmeden ödeme beklenmesi, akıl dışı bir taleptir” deniliyor.
Yasalar Var Ama Vicdan Nerede?
Burada yıllar önce Alev Alatlı’nın yaptığı çarpıcı konuşma yankı buluyor. 2014 Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri töreninde yaptığı konuşmada Alatlı şöyle demişti: “Aslolan, hakkın helal edilmesi olmalıydı. Helalleşmek olmalıydı. Helalleşmek, mahkemede dava kazanmaktan daha üstün olmalıydı. Çünkü her yasal hak helâl değildir.”
Yazar, iflas eden kardeşinin haraç mezat satılan evini yasal hakkıyla alan kişiyi örnek vererek bu davranışın “yasal ama helal olmadığını” ifade etmişti. Aynı konuşmasında, sistemin yalnızca yasallık üzerinden değil, ahlak, adalet ve insaf üzerinden kurgulanması gerektiğini vurgulamıştı: “Bir medeniyetin sevgi ve nefs terbiyesi dumura uğramışsa, onu ne anayasalar, ne uluslararası sözleşmeler, ne de en gelişmiş silahlar kurtarabilir.”
Helalleşme Medeniyetin Temelidir
Bugün esnafın yaşadığı bu sorun da yalnızca bir borç meselesi değil; toplumsal adalet, dayanışma ve ahlak meselesidir. Faiz, vergi ve banka borçları nedeniyle elleri kolları bağlanan bir esnafın hem üretmesi hem de borcunu ödemesi mümkün değildir.
Bir esnafın yaşamaya devam edebilmesi için nefes alması gerekir. Haciz uygulamalarıyla bankacılık sisteminin veya vergi dairelerinin tahsilat yapması değil; bir kesimi tamamen yok etmesi söz konusudur.
Çözüm: Yasallığı Helalleşmeyle Buluşturmak
Kapsamhaber olarak altını çiziyoruz: Esnaf yaşamalıdır ki borcunu ödeyebilsin. Yasalar yalnızca güçlülerin değil, toplumun tüm kesimlerinin yaşamasını garanti altına alacak biçimde düzenlenmelidir.
Çünkü artık bu ülkede “yasal” olmak, yetmiyor. Helal olanla örtüşmediği sürece, yasal olan da halkın vicdanında meşruiyetini kaybediyor.
Toplumun yükünü omuzlayan esnafa düşen borçlar, ödenebilecek tutarlarla çözülmeli; insanları yaşanmaz hale getiren hacizler değil, yaşatan politikalar devreye girmelidir.
Haber Kaynağı: Kapsamhaber
