Psikolojik Unutkanlık Geçici Olabilir, Nörolojik Unutkanlık İlerleyici
Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Nöropsikolog Merve Türkkol, unutkanlığın psikolojik ve nörolojik nedenlerle ortaya çıkabileceğini, psikolojik unutkanlıkların çoğunlukla geçici ve durdurulabilir olduğunu ancak nörolojik unutkanlıkların kalıcı ve ilerleyici olabileceğini belirtiyor. Türkkol, “Örneğin Alzheimer gibi demans türlerinde unutkanlık, yakın bellek kaybı ile belirginleşir ve zamanla ilerler,” diyor.
Unutkanlığın Nedeni Nasıl Belirlenir?
Türkkol, unutkanlık şikâyetiyle başvuran bireylerde ilk adımda detaylı bir öykü ve psikolojik değerlendirme yapılması gerektiğine işaret ediyor. Gerekirse Beck Depresyon ve Anksiyete Ölçekleri ile psikolojik nedenler araştırılırken, nöropsikolojik testlerle de bellek ve bilişsel işlevler objektif olarak ölçülüyor. Ayrıca MR, EEG gibi nörolojik tetkikler de tanıya katkı sağlıyor.
Unutkanlık Klinik Bir Sorun Haline Geldiyse…
Klinik Nöropsikolog Türkkol, “Unutkanlık kişinin iş, aile ya da sosyal yaşamında işlev kaybına yol açıyorsa, dikkat ve planlama gibi diğer zihinsel alanlarda da bozulma baş gösteriyorsa nörolojik inceleme şart,” diyor. Özellikle işte performans düşüşü veya çocuklarını unutma gibi işlev kayıpları ciddi birer uyarı niteliğinde.
Psikolojik Nedenler Masum Görünebilir Ama Tehlikeli Olabilir
Unutkanlık, stres, depresyon, kaygı, uykusuzluk ve travma sonrası stres bozukluğu gibi psikolojik faktörlere bağlı olarak da gelişebiliyor. Türkkol, “Depresyon bazen psödodemans dediğimiz tabloya yol açabiliyor; kişi unutkanlığından yakınsa da yapılan testlerde ciddi nörolojik bozukluk saptanmıyor. Ancak, bu tip durumlar da mutlaka tedavi edilmeli,” diyor.
Nörolojik Unutkanlık Kalıcı ve İlerleyici Olabilir
Alzheimer ve diğer demans türlerinde ise unutkanlık genellikle kalıcı ve ilerleyici bir seyir izler. Beyinde yapısal değişiklikler ve nörotransmitter dengesizlikleri nörolojik unutkanlığın başlıca sebeplerini oluşturuyor. Türkkol, “Psikolojik unutkanlık geri döndürülebilirken, nörolojik unutkanlık ilerleme eğilimindedir. Ayırıcı tanı çok önemlidir,” diye konuştu.
Tedavi ve Müdahale: Bütüncül Yaklaşım Şart
Psikolojik kaynaklı unutkanlıklarda bilişsel davranışçı terapi (BDT), Mindfulness temelli stres azaltma programları ve duygusal düzenleme temelli terapiler fayda sağlayabiliyor. Bazı durumlarda farmakolojik destek de gündeme gelebiliyor. Ayrıca, günlük planlama ve hatırlatma sistemleriyle destekleyici müdahaleler öneriliyor.
Psikolojik Unutkanlık Nörolojik Hastalıkların Maskesini Oluşturabilir
Uzman Klinik Nöropsikolog Merve Türkkol, “Psikolojik unutkanlıklar, nörolojik hastalıkların maskelenmesine yol açabilir. Örneğin demansın erken evresi stres kaynaklı unutkanlık sanılarak gözden kaçırılabilir. Bu nedenle unutkanlık şikâyeti, ne kadar hafif görünürse görünsün ciddiyetle ele alınmalı, sistematik değerlendirme ve müdahale planı oluşturulmalıdır,” uyarısında bulundu.
Haber: Kapsamhaber
