Tarımda zararlılarla mücadele için kullanılan pestisitler, sebze ve meyve tüketiminin sağlıklı olduğu algısını zedeliyor. Beslenme ve Diyet Uzmanı Hülya Yiğit, pestisit kalıntılarının hormonal bozukluklardan kansere kadar pek çok sağlık sorununa neden olabileceğini belirtiyor. Özellikle çocuk ve ergenlerde dikkat eksikliği ile davranışsal bozukluk riskinin arttığını vurgulayan Yiğit, bilinçli tüketimle bu risklerin azaltılabileceğini ifade ediyor. Organik ve yerel ürün tercihinden doğru yıkama tekniklerine kadar dikkat edilmesi gerekenleri sıralıyor.
Sağlıklı beslenme denildiğinde çoğumuzun aklına ilk gelen bol sebze ve meyve tüketimi olsa da, bu alışkanlık farkında olunmadan bazı sağlık risklerini de beraberinde getirebilir. Tarımda ürünleri zararlılardan korumak için kullanılan pestisit adı verilen kimyasal ilaçlar, insan sağlığı üzerinde ciddi tehditler oluşturabiliyor. Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi’nden Beslenme ve Diyet Uzmanı Hülya Yiğit, özellikle sebze ve meyve tüketiminde bu tehlikenin göz ardı edilmemesi gerektiğini vurguluyor.
Pestisit kalıntılarının hormonal bozukluklar, bağışıklık sistemi sorunları ve bazı kanser türleriyle ilişkilendirildiğini belirten Yiğit, Dünya Sağlık Örgütü verilerine dikkat çekiyor. “Özellikle çocuklar ve ergenler, gelişim süreçlerinde oldukları için bu kimyasallara karşı daha hassas. Araştırmalar, pestisit maruziyetinin dikkat eksikliği ve davranışsal bozukluk riskini artırabileceğini ortaya koyuyor.” diyor.
Yiğit, 2025’in başlarında Türkiye’den Avrupa’ya gönderilen bazı tarım ürünlerinin, özellikle kuru incir ve asma yaprağının, pestisit ve aflatoksin kalıntıları nedeniyle geri çevrildiğini hatırlatarak bu durumun, meselenin yalnızca ihracat değil, aynı zamanda halk sağlığı boyutuyla da ele alınması gerektiğini belirtiyor.
“Sebze ve meyveleri tüketmekten vazgeçmemeliyiz. Ancak onları nasıl tüketeceğimiz konusunda bilinçli olmalıyız.” diyen Yiğit, karbonatlı suda bekletme, ardından durulayıp sirkeli suyla ayrı ayrı yıkama yöntemini öneriyor. Pestisitlerin bazı asidik ortamlarda çözünerek gıdanın içine işleyebileceğini ifade eden Yiğit, bu işlemlerin karıştırılmaması gerektiğine dikkat çekiyor.
Güvenilir, sertifikalı üreticilerden alışveriş yapılması gerektiğini belirten uzman, ürünlerin yıkanmadan buzdolabına konmaması gerektiğini, aksi takdirde yüzeydeki kimyasal kalıntıların diğer gıdalara bulaşabileceğini söylüyor.
Pestisit kalıntılarının hangi ürünlerde yoğunlaştığına dair her yıl uluslararası bağımsız kuruluşların araştırmalar yayımladığını hatırlatan Yiğit, ABD merkezli Çevresel Çalışma Grubu'nun (EWG) 2024 verilerine göre çilek, ıspanak, kara lahana ve üzüm gibi ürünlerin en çok kalıntı içerenler arasında olduğunu belirtiyor. En az pestisit bulunan ürünler ise avokado, tatlı mısır, ananas ve lahana gibi gıdalar olarak sıralanıyor.
Son olarak Yiğit, “Gerçekten sağlıklı beslenme, yalnızca ne yediğimizle değil, o besinin nasıl üretildiğiyle de yakından ilişkilidir.” diyerek tüketicileri bilinçli tercihler yapmaya davet ediyor.
