Türkçenin ilk kez devlet dili olarak ilan edilişinin üzerinden 748 yıl geçti. 13 Mayıs 1277 tarihinde Karamanoğlu Mehmet Bey tarafından yayımlanan tarihi ferman, Türkçenin resmî dil olarak kabul edilmesini sağlayarak Anadolu'daki dil bilincinin temel taşlarından biri oldu. Bu önemli yıl dönümünde, birçok kamu kurumu, üniversite ve sivil toplum kuruluşu etkinlikler düzenleyerek Türkçenin tarihsel rolünü ve kültürel değerini yeniden gündeme taşıyacak.
Tarihi fermanda yer alan “Şimdiden girü divanda, dergâhta, bargâhta, mecliste ve meydanda Türkçeden başka dil kullanılmaya...” ifadesi, yalnızca bir dil tercihi değil, aynı zamanda bir kimlik ve bağımsızlık vurgusuydu. Bu karar, Türk dilinin devlet düzeyinde saygınlık kazanmasının miladı olarak kabul ediliyor.
Dil ve tarih araştırmacıları, Türkçenin zaman içerisinde çeşitli etkilerle değişime uğrasa da özünü koruduğunu ve çağdaş dünyada da güçlü bir iletişim aracı olarak varlığını sürdürdüğünü belirtiyor. Uzmanlar, dijital çağda genç kuşakların dili doğru ve etkili kullanmalarının önemine dikkat çekerek, sosyal medya ve dijital içerik üreticilerinin dilde sadeleşmeye ve doğru kullanıma öncülük etmeleri gerektiğini ifade ediyor.
Yıl dönümüne özel sosyal medya kampanyaları da dikkat çekiyor. #Türkçenin748Yılı etiketiyle yapılan paylaşımlarda, vatandaşlar dilin değeri ve korunması konusunda duyarlılıklarını dile getiriyor.
Milli Eğitim Bakanlığı ise bu özel gün kapsamında okullarda öğrencilere yönelik “Türkçeyi Seviyorum” temalı yazı ve şiir yarışmaları düzenleyerek dil bilincinin erken yaşta gelişmesini hedefliyor.
Karamanoğlu Mehmet Bey’in 748 yıl önce attığı bu tarihi adım, bugün de Türk diline duyulan saygının ve bağlılığın simgesi olmaya devam ediyor. Türkçenin yalnızca bir iletişim aracı değil, aynı zamanda bir milletin hafızası olduğu vurgulanarak, gelecek kuşaklara aktarılması gerektiği bir kez daha hatırlatılıyor.
Türkçe dili nasıl ortaya çıkmıştır?
Türkçe, Altay dil ailesinin Türk dilleri koluna mensup, köklü bir geçmişe sahip dünya dillerinden biridir. İlk yazılı örneklerine 7. yüzyılda Orhun Yazıtları’nda rastlanan Türkçenin tarihi, sözlü geleneklere dayalı çok daha eski dönemlere uzanır. Orta Asya bozkırlarında şekillenen ve Göktürk, Uygur gibi Türk devletleri döneminde gelişimini sürdüren Türkçe; zamanla farklı coğrafyalara göç eden Türk topluluklarıyla geniş bir alana yayılmıştır. Anadolu'ya 11. yüzyılda gelen Türkler, burada Oğuz Türkçesinin temellerini atmış; 13 Mayıs 1277'de Karamanoğlu Mehmet Bey'in fermanıyla da Türkçe, ilk kez bir devletin resmî dili ilan edilmiştir. Bu olay, Türkçenin yazı dili olarak kurumsallaşmasının dönüm noktalarından biri olmuştur.
Türkçenin dil özellikleri nelerdir?
Türkçe, yapı bakımından eklemeli (bitişken) bir dildir. Yani kök sözcüklere çeşitli ekler getirilerek yeni anlamlar ve görevler kazandırılır. Bu sayede sözcükler türetilebilir ve zengin bir ifade gücü sağlanır. Ünlü uyumu, Türkçenin ses özelliklerinden biridir; kelimelerdeki ünlü harfler genellikle birbirine uyumlu olur. Söz dizimi olarak özne–nesne–yüklem sıralaması yaygındır, ancak esnek yapı sayesinde farklı vurgu ve anlamlara göre değişebilir. Türkçede cinsiyet ayrımı yoktur, bu da dili öğrenmeyi kolaylaştıran özelliklerden biridir. Ayrıca, Türkçe oldukça üretken bir dildir; yeni kavramlar ve teknolojilere uygun sözcükler üretme yeteneği gelişmiştir. Bu özellikler, Türkçeyi hem bilim dili hem de günlük iletişimde etkili bir araç haline getirmiştir.
