1807 yılında kimyager Humphrey Davy tarafından icat edilen kostik daha çok kostik adıyla bilinir. İngilizce yakıcı, yanıcı, aşındırıcı anlamına gelen Caustickelimesinden dilimize kostik olarak yerleşmiştir. Kostik ( Sodyum Hirdoksat )’in kimyasal formülü NaOH’dırve doğada doğal halde bulunmaz, üretilmesi gerekir.Beyaz renkte olan kostik (Sodyum Hidroksit) sıvı ya da katı halde üretilebilir. Herhangi bir kokusu yoktur. Katı olarak payet ve boncuk şeklinde; sıvı halde ise sulu ve sabun hissi veren yumuşak, kaygan bir çözelti şeklindedir.Suyla temas ettiğinde 5 dakika içinde suyu 50 derece sıcaklığa çıkarır bu sıcaklığı 15-20 dakika boyunca muhafaza eder. Bu özelliği nedeniyle günlük hayatta ve evde sıklıkla kullanılan sabun, deterjan gibi kimyasal birçok ürünün içeriğinde mevcuttur.
Hangi Ürünlerde Bulunur ve Nerelerde Kullanılır?
Kostik, okuduğunuzda şaşıracağınız sağlıktan tekstile, sabundan, kağıda yüzlerce sektör ve üründe kullanılan hammaddelerin başında gelir:Yağ ile tepkimeye girdiğinde ortaya çıkardığı ürünün adı sabundur. Yani en iyi dezenfekte ürünlerin içeriğinde kostik bulunur. Aynı şekilde deterjanlarda ve fırın, boru gibi aletlerdeki pis, pas ve yağı çözen ev temizlik ürünlerinde de hammadde olarak kostik kullanılır.Lavabolar, giderler tıkandığında açıcı olarak kullandığımız madde de kostiğin ham halidir. Lavabolar dışında, kanalizasyon ve arıtmalarda, boruları temizlemek, kötü kokuyu gidermek için de kullanılır.Yemeklik yağı arıtırken, meyve ve sebze kabuklarını kimyasal olarak soyarken de kullanılan ürün kostikten başka bir ürün değildir. Yine işletme aşamasında zeytini yumuşatmak ve karartmak için, çikolata ve kakao işlemek için, karamel ve meşrubat üretiminde ve dondurmaya kıvam verme işlemleri için kostik kullanılır. Ayrıca içecekleri, suyu, süt ve süt ürünlerini arıtma, ekipmanlarını temizleme işlemlerinde kullanılan iyi bir dezenfektandır.Aspirin ve antiseptik üretimi için ilaç sektörünün vazgeçilmez ürünlerinden biridir.Tekstilde ürünün en son aşamasında geriye kalan artıkları uzaklaştırmak ve beyazlatmak için kullanılır. Ayıca yapay ipek yapımında dagerekli bir kimyasaldır.Kağıt sektöründe; gazete kağıdını yapıştırmada ve diğer ısıyla yapılan matbaa baskılarında kullanılır. Kağıt ve kağıt hamurunun yapımındaki olmazsa olmazlardan biri de kostiktir.Kostik, rafineri ürünlerindeki asit kalıntılarını temizlemede, fenollerin çıkartılmasında, sondaj çamurundaki pH denilen asitin dengelenmesinde kullanılır.Maden sektöründe, filtreleri ve madenlerdeki asit ünitelerini temizlerken de kullanılır.Sodyum siyanür, sodyum aluminat, silikat, polikarbonat, titan oksit ve zeolit gibi kimyasal madde üretiminde de kostik kullanılır.Kostik Kullanırken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar
Sıcak su ile birleştiğinde tepkimeye girip çözündüğünde çıkardığı zehirli buhar ve yakıcı özellik taşıması nedeniyle çok tehlikelidir. Genelde ithal edilen kostik fiyatları tl bazında yüksek rakamlara denk gelmektedir. Ciltte yanıklara, gözde körlüğe sebep olur ve kalıcı hasar bırakır. Bu nedenle mutlaka eldiven, gözlük ve maske takılmalı; cilt ile temasından mutlaka kaçınılmalıdır. Temas halinde en az 15 dakika soğuk su ile temas edilen bölge yıkanmalıdır. Buharı asla solunmamalıdır. Temiz havaya çıkılmalı ve tıbbi yardım alınmalıdır.Kostik (sodyum hidroksit) kazara yenilip içildiyse bol miktarda su veya süt içirilmelidir. Ancak kesinlikle kusturulmamalıdır, acilen tıbbi yardım alınmalıdır.