Günümüzde insanların yaşam süresi 50-60 yıl öncesine göre büyük oranda uzamış durumda. Artık ortalama 80’li yaşlara kadar yaşıyoruz; ancak uzun ve sağlıklı bir yaşam sürmek için fiziksel sağlığımıza gösterdiğimiz özeni, zihinsel sağlığımıza da göstermemiz gerekiyor. Alzheimer ve demans gibi hastalıklar, yaşlılıkla birlikte daha sık görülen ve zihinsel yetilerin kaybına yol açan ciddi sorunlar olarak karşımıza çıkıyor. Zihinsel sağlığı korumanın en etkili yollarından biri ise kitap okumak.
Uzman Görüşü: Zihinsel Sağlığı Korumak İçin Okuma AlışkanlığıSosyolog ve Eğitim Danışmanı Barış Balcı, özellikle 40 yaş sonrası için zihinsel sağlığı korumanın hayati önem taşıdığını belirtiyor. Balcı, “Fiziksel sağlığımız için nasıl spor yapıyorsak, zihinsel sağlığımız için de benzer bir çaba göstermeliyiz” diyor. Zihinsel aktivitenin azalmasıyla birlikte Alzheimer ve demans gibi geri dönüşü olmayan hastalıkların ortaya çıkabileceğine dikkat çeken Balcı, zihni sürekli aktif tutmanın bu hastalıkların önüne geçmekte etkili olduğunu vurguluyor.Zihinsel Aktiviteyi Canlı Tutmanın Yolları
Beyin sağlığını korumak için kitap okumanın yanı sıra yabancı dil öğrenmek, müzik aleti çalmak, satranç veya bulmaca çözmek, hatta sanatsal faaliyetlere katılmak gibi aktivitelerin de yararlı olduğu belirtiliyor. Bu tür etkinlikler, beynimizde yeni bağlantılar oluşturarak zihinsel sağlığımızı destekliyor. Balcı, yapılan araştırmaların beynin farklı bölgelerini uyararak beyin sağlığını korumada kitap okumanın en etkili yöntemlerden biri olduğunu gösterdiğini söylüyor.Okuma Alışkanlığının Beyin Sağlığına Etkisi
FMRI gibi özel görüntüleme cihazları kullanılarak yapılan araştırmalarda, kitap okuma sırasında beynin birçok bölgesinin aktif hale geldiği gözlemlenmiş. Bu durum, okumayı adeta sürdürülebilir bir sağlık hizmeti gibi değerli kılıyor. Balcı, “Beyni çalıştırmazsak, kaslarımız gibi beyin fonksiyonlarımızı da yitiririz” diyor. Okumak, beyin hücreleri arasındaki nöron bağlantılarını koruyup güçlendirirken, nöroplastisite denilen ve beynin yeni deneyimlerle değişim gösterme yeteneği üzerinde olumlu etkiler yaratıyor.Okumak, Stresi Azaltıyor ve Ruhsal Sağlığa İyi Geliyor
Barış Balcı, kitap okumanın stresi azaltıcı etkisine de değinerek, bibliyoterapi adı verilen ve ruh sağlığına katkı sunan bir terapi yöntemi olduğunu ifade ediyor. Balcı, “Kitap okumak bazen ilaçlardan bile etkili olabilir. Örneğin, ‘İyi Hissetmek’ gibi kitaplar ruhsal iyileşme sürecine katkı sağlar” diyor. Okuma, bireyin hayatını daha anlamlı hale getirirken, stresle başa çıkma yetisini de artırıyor.Kitap Seçimi ve Tavsiyeler
Kitap seçiminde kişisel ilgi alanlarının dikkate alınması gerektiğini belirten Balcı, “Okuma eyleminin kendisi bile hayatı anlamlandırmada büyük bir etkiye sahip” diyor. Özellikle okuma alışkanlığı kazanmak isteyenlere, ilk etapta dil olarak daha basit ve anlaşılır kitapları tercih etmelerini öneriyor. Balcı’nın tavsiye ettiği bazı kitaplar arasında şunlar bulunuyor: Martı, Küçük Prens, Sol Ayağım, Beyaz Zambaklar Ülkesinde, Simyacı, Negatif Limanlardan Pozitif Sulara ve İyi Hissetmek. Bu kitaplar, ruhsal ve zihinsel açıdan besleyici olup, her yaş grubuna hitap eden zengin içeriklere sahip.40 yaş üstü bireyler için zihinsel sağlığı korumak, en az fiziksel sağlığı korumak kadar önemli. Zihni sürekli aktif tutmak, sadece Alzheimer ve demansa karşı değil, genel anlamda sağlıklı bir yaşam sürmek için de gereklidir. Okuma alışkanlığı, yeni şeyler öğrenmek ve beyni aktif tutacak hobiler edinmek, sağlıklı bir yaşlanmanın anahtarı olabilir.