Anal fissür, anüs bölgesinde meydana gelen küçük, ancak oldukça ağrılı bir çatlak ya da yırtıktır. Genellikle dışkılama sırasında veya sonrasında meydana gelen şiddetli ağrı ve kanama ile kendini belli eden bu rahatsızlık, hayat kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Toplumda yaygın olarak görülmesine rağmen, mahremiyet nedeniyle pek çok kişi bu durumu dile getirmekten çekinir. Ancak, erken teşhis ve uygun tedaviyle anal fissür kısa sürede iyileştirilebilir.
Anal Fissür Nedir?
Anal fissür, anüsün iç kısmında, özellikle dışkının geçtiği bölgede meydana gelen ince bir yırtıktır. Bu yırtık, dışkılama sırasında anüs kaslarının zorlanmasıyla oluşur. Akut (yeni başlamış) veya kronik (uzun süredir devam eden) olabilir. Akut fissürlerde iyileşme süreci daha hızlı iken, kronik fissürler daha derinleşmiş, kenarları kalınlaşmış ve tedaviye dirençli hale gelmiş olabilir.
Anal Fissür Neden Olur?
Anal fissür genellikle basit ama etkili nedenlerle ortaya çıkar. En yaygın nedenler şunlardır:
Kabızlık: Sert ve kalın dışkı, anüsün iç yüzeyini tahriş ederek çatlağa yol açar.
İshal: Sık dışkılama, anüs bölgesinin tahriş olmasına neden olur.
Uzun süreli ıkınma: Dışkılama sırasında aşırı zorlanma fissür riskini artırır.
Doğum: Kadınlarda doğum sırasında aşırı ıkınma, anüs bölgesinde çatlaklara neden olabilir.
Travma: Anüse sert cisim girmesi, zorlayıcı cinsel aktiviteler veya tıbbi müdahaleler sonucu da oluşabilir.
Bazı vakalarda altta yatan Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi inflamatuar bağırsak hastalıkları da anal fissür oluşumuna zemin hazırlayabilir.
Anal Fissür Belirtileri Nelerdir?
Anal fissür genellikle belirgin ve rahatsız edici belirtilerle kendini gösterir. En sık görülen belirtiler:
Dışkılama sırasında bıçak saplanır gibi keskin ağrı
Dışkılama sonrası 1-2 saat sürebilen yanma ve sızlama
Tuvalet kağıdında veya dışkıda parlak kırmızı renkli kan
Kaşıntı ve tahriş hissi
Anüs çevresinde hassasiyet ve bazen küçük bir şişlik (cilt çıkıntısı)
Bu şikayetler kişinin tuvalet korkusu yaşamasına ve dışkılamayı ertelemesine neden olabilir. Ancak bu erteleme kabızlığı artırarak durumu daha da kötüleştirir.
Anal Fissür Tanısı Nasıl Konur?
Tanı genellikle fizik muayene ile kolayca konur. Uzman doktor, anüs çevresini ve iç kısmını gözlemler. Gerekli durumlarda anoskopi veya rektoskopi gibi yöntemlerle fissürün derinliği ve yayılımı değerlendirilir.
Anal Fissür Tedavi Yöntemleri
Anal fissür tedavisi, çatlağın akut ya da kronik olmasına göre planlanır.
1. İlaçla Tedavi (Akut Fissürlerde)
Kremler: Nitrat, kalsiyum kanal blokeri veya botulinum toksini içeren kremler kas spazmını azaltarak iyileşmeyi hızlandırır.
Ağrı kesiciler ve lokal anestetikler: Ağrıyı hafifletir.
Lif takviyeleri ve laksatifler: Kabızlığı önleyerek dışkının yumuşamasına yardımcı olur.
Oturma banyoları: Günde 2-3 kez sıcak suyla yapılan banyo, bölgeyi rahatlatır.
2. Botoks Enjeksiyonu
İlaçla düzelmeyen vakalarda uygulanabilir. Botulinum toksini anüs kasına enjekte edilerek kas spazmı azaltılır, böylece kan dolaşımı artar ve iyileşme sağlanır. Ağrısız, ayaktan uygulanabilen bir işlemdir.
3. Cerrahi Müdahale (Kronik Fissürlerde)
Uzun süredir iyileşmeyen, derinleşmiş çatlaklarda cerrahi gerekebilir. En yaygın yöntemlerden biri iç sfinkterotomi adı verilen işlemdir. Bu operasyonda anüs iç kasının bir kısmı kesilerek gevşetilir ve böylece kan akışı artırılarak iyileşme sağlanır. Başarı oranı çok yüksektir.
Anal Fissürden Korunma Yolları
Anal fissür oluşumunu önlemek için aşağıdaki basit ama etkili önlemler alınabilir:
Bol su içmek (günde en az 2 litre)
Lifli besinlerle beslenmek (sebze, meyve, tam tahıllı ürünler)
Tuvalet ihtiyacını ertelememek
Uzun süreli ıkınmaktan kaçınmak
Düzenli egzersiz yapmak
Hijyene dikkat etmek ve tahrişten kaçınmak
Bu alışkanlıklar sadece anal fissür değil, diğer makat hastalıklarının da önlenmesine katkı sağlar.
Anal fissür, küçük bir çatlak gibi görünse de yaşam kalitesini ciddi oranda etkileyen, oldukça ağrılı bir sağlık sorunudur. Neyse ki erken teşhis ve uygun tedavi ile kolayca kontrol altına alınabilir. Özellikle yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli tedavi ile kısa sürede iyileşme sağlanabilir. Ancak belirtiler uzun süre devam ediyorsa mutlaka bir genel cerrahi uzmanına başvurulmalıdır.
Unutmayın, anal bölge sorunları utanç duyulacak değil, tedavi edilmesi gereken sağlık konularıdır. Ertelemek sorunu büyütür; erken müdahale ise hayat kalitenizi geri kazandırır.
