VM Medical Park Samsun Hastanesi Çocuk Hematolojisi ve Onkolojisi Uzmanı Dr. Mustafa Bilici, kansızlık (anemi) ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Anemik bir hastada görülebilecek belirtiler hakkında bilgi veren Dr. Bilici, “Aneminin derecesine ve gelişme süresine bağlı olarak halsizlik, yorgunluk, ciltte ve mukozalarda solukluk, çarpıntı, baş dönmesi gibi şikâyetler ortaya çıkabilir” dedi.
“Eritrositler içinde yer alan hemoglobin molekülü, oksijen-karbondioksit taşınmasında görev alır. Hemoglobin seviyesinin yaşa göre belirlenen değerlerin altında olması, kansızlık olarak tanımlanır. Örneğin, 2 aylık bir bebekte hemoglobin seviyesi 9 gr/dL’ye kadar normal kabul edilirken, 6 aylık bir bebekte bu değer 10,5 gr/dL, 2 yaşından sonra ise 11,5 gr/dL’nin üzerinde olmalıdır.”
“Özellikle süt çocukluğu ve ergenlik döneminde hızlı büyüme nedeniyle demir ve B12 vitamini eksiklikleri yaygındır. Demir eksikliği, büyüme duraksaması, okul başarısında düşüş, enfeksiyonlara yatkınlık gibi sorunlara yol açabilir. Sağlık Bakanlığı’nın başlattığı ‘Demir Gibi Türkiye’ projesi kapsamında 4 ay-1 yaş arasındaki bebeklere demir takviyesi önerilmektedir.”
“Periferik yayma yöntemiyle kırmızı kan hücrelerini yapısal olarak inceliyoruz. Gerekli durumlarda kemik iliği aspirasyonu ve genetik testler gibi ileri tetkiklere başvurarak kesin tanı koyuyoruz. Tedavi, hastalığın nedenine ve hastanın ihtiyaçlarına göre planlanıyor. Vitamin eksikliği durumunda genellikle ağız yoluyla tedaviye başlıyoruz, ancak bağırsaklardan emilim problemi olan hastalara damar yolu ile tedavi uygulayabiliyoruz.”
“Demir eksikliği, toprak ya da kâğıt yeme gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. B12 eksikliği ise kansızlık olmadan da nörolojik sorunlara yol açabilir. Eksiklik durumunda uygun vitamin takviyesi yapılmalıdır.”
Anemi Nedir?
Aneminin, kan dolaşımında oksijen taşıyan eritrosit hücrelerinin (kırmızı kan hücreleri) yetersizliği ya da işlev bozukluğu sonucunda ortaya çıktığını belirten Uzm. Dr. Mustafa Bilici, şu bilgileri paylaştı:“Eritrositler içinde yer alan hemoglobin molekülü, oksijen-karbondioksit taşınmasında görev alır. Hemoglobin seviyesinin yaşa göre belirlenen değerlerin altında olması, kansızlık olarak tanımlanır. Örneğin, 2 aylık bir bebekte hemoglobin seviyesi 9 gr/dL’ye kadar normal kabul edilirken, 6 aylık bir bebekte bu değer 10,5 gr/dL, 2 yaşından sonra ise 11,5 gr/dL’nin üzerinde olmalıdır.”
Aneminin Belirtileri Nelerdir?
Anemik hastalarda görülebilecek şikâyetler hakkında bilgi veren Dr. Bilici, şunları söyledi:- Halsizlik, yorgunluk
- Ciltte ve mukozalarda solukluk
- Çarpıntı
- Baş dönmesi
- Ağır vakalarda nefes darlığı
Çocuklarda Kansızlık Nedenleri
Çocuklarda kansızlık nedenlerini dört ana başlıkta değerlendiren Dr. Bilici, şu açıklamalarda bulundu:1. Eritrosit Hastalıkları
Eritrositlerin işlevini sağlıklı bir şekilde yerine getirebilmesi için şekillerinin ve içerdiği hemoglobin moleküllerinin düzgün olması gerektiğini belirten Dr. Bilici, “Genetik nedenlerle eritrositlerde yapısal problemler oluşabilir. Bu durum, hücrelerin hızlı yıkılmasına ve yetersiz üretilmesine neden olur. Örneğin, talasemi, orak hücreli anemi ve eritrosit enzim eksiklikleri bu gruba girer. Bu hastalıklarda sarılık, kemik deformasyonları, karaciğer ve dalak büyüklüğü gibi belirtiler görülebilir. Özellikle talasemi hastalığında, hastalar kemik iliği nakli olmadıkları takdirde düzenli kan transfüzyonuna ihtiyaç duyar” diye konuştu.2. Kemik İliği Yetmezlikleri
Kemik iliğinde genetik nedenler, enfeksiyonlar, ilaçların yan etkileri ya da bağışıklık sistemi problemleri nedeniyle kan üretiminde sorunlar yaşanabileceğini söyleyen Dr. Bilici, bu tür durumlarda eritrositler, trombositler ve beyaz kan hücrelerinin üretiminin de yetersiz kalabileceğini belirtti.3. Beslenme Eksiklikleri
Besin kaynaklı eksikliklerin, çocuklarda kansızlığın en sık görülen nedenlerinden biri olduğuna dikkat çeken Dr. Bilici, şunları söyledi:“Özellikle süt çocukluğu ve ergenlik döneminde hızlı büyüme nedeniyle demir ve B12 vitamini eksiklikleri yaygındır. Demir eksikliği, büyüme duraksaması, okul başarısında düşüş, enfeksiyonlara yatkınlık gibi sorunlara yol açabilir. Sağlık Bakanlığı’nın başlattığı ‘Demir Gibi Türkiye’ projesi kapsamında 4 ay-1 yaş arasındaki bebeklere demir takviyesi önerilmektedir.”
4. Sistemik Hastalıklar
Romatolojik, böbrek, bağırsak ve endokrin hastalıkları gibi kronik sistemik hastalıkların kansızlığa yol açabileceğini belirten Dr. Bilici, “Bu hastalıklarda genellikle hafif düzeyde kansızlık görülse de hemoglobin seviyeleri daha düşük seviyelere inebilir” dedi.Anemi Tanı ve Tedavisi
Hastaların tanısında şikâyetlerin, fizik muayene bulgularının ve kan testlerinin önemine vurgu yapan Dr. Bilici, gerektiğinde ileri incelemelerin de yapılabileceğini belirtti:“Periferik yayma yöntemiyle kırmızı kan hücrelerini yapısal olarak inceliyoruz. Gerekli durumlarda kemik iliği aspirasyonu ve genetik testler gibi ileri tetkiklere başvurarak kesin tanı koyuyoruz. Tedavi, hastalığın nedenine ve hastanın ihtiyaçlarına göre planlanıyor. Vitamin eksikliği durumunda genellikle ağız yoluyla tedaviye başlıyoruz, ancak bağırsaklardan emilim problemi olan hastalara damar yolu ile tedavi uygulayabiliyoruz.”
Demir ve B12 Eksikliğine Dikkat
Dr. Bilici, demir eksikliğinin yalnızca kan üretiminde değil, enzimlerin çalışmasında da kritik bir role sahip olduğunu belirtti:“Demir eksikliği, toprak ya da kâğıt yeme gibi belirtilerle ortaya çıkabilir. B12 eksikliği ise kansızlık olmadan da nörolojik sorunlara yol açabilir. Eksiklik durumunda uygun vitamin takviyesi yapılmalıdır.”
Uzmanından Öneriler
- Demir bakımından zengin besinler (yeşil sebzeler, yumurta, kırmızı et, kuruyemişler) tüketilmeli.
- Çocuklarda büyüme geriliği veya sürekli yorgunluk gibi belirtiler dikkate alınmalı.
- Kan hastalığı öyküsü olan aileler, genetik danışmanlık almalı.
