Diyabet, tüm dünyada hızla artan bir sağlık sorunu olarak öne çıkıyor. Yanlış beslenme alışkanlıkları, hareketsiz yaşam tarzı ve günlük hayatın yoğun temposu, bu hastalığın görülme sıklığını artıran temel faktörler arasında yer alıyor. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Beslenme ve Diyet Bölümünden Dyt. Selin Yavuz, Tip 1 ve Tip 2 diyabet hakkında önemli bilgiler paylaştı.
Diyabet, insülin hormonunun yetersiz üretimi veya etkili bir şekilde kullanılamaması nedeniyle kan şekeri dengesinin bozulduğu kronik bir metabolik bozukluktur. Genetik faktörlerin yanı sıra çevresel etkiler, yanlış beslenme alışkanlıkları ve obezite gibi yaşam tarzı faktörleri diyabetin gelişiminde önemli rol oynar.
Tip 1 Diyabet
Dyt. Selin Yavuz, Tip 1 diyabetin genellikle çocukluk veya gençlik döneminde ortaya çıktığını belirterek, bu tür diyabetin bağışıklık sisteminin pankreas hücrelerine saldırması sonucu geliştiğini ifade etti.
Tip 1 Diyabet Belirtileri:
- Aşırı susama
- Ani kilo kaybı
- Sık idrara çıkma
- Aşırı yorgunluk
- Açlık hissi
Tip 1 diyabetin, insülin tedavisi olmadan kontrol altına alınamayacağını belirten Yavuz, bu bireylerin yaşam boyu insülin kullanması gerektiğini vurguladı.
Tip 2 Diyabet
Tip 2 diyabet, genellikle yetişkinlikte görülen ve insülin direnci ile ilişkili bir diyabet türüdür. Dyt. Selin Yavuz, bu tür diyabetin genellikle yanlış yaşam alışkanlıkları ve obezite ile bağlantılı olduğunu belirtti.
Risk Faktörleri:
- Ailede diyabet öyküsü
- Obezite
- Hareketsiz yaşam
- Stres altında uzun süre yaşama
Tip 2 Diyabet Belirtileri:
- Sürekli yorgunluk
- Yaraların geç iyileşmesi
- Ellerde ve ayaklarda uyuşma
- Sık idrara çıkma
- Ağız kuruluğu ve sürekli susama
Gestasyonel Diyabet
Hamilelik sırasında ortaya çıkan gestasyonel diyabetin (GD), genellikle doğumdan sonra düzeldiğini belirten Yavuz, bu durumun ilerleyen yıllarda Tip 2 diyabete dönüşme riskinin yüksek olduğuna dikkat çekti.
Diyabet Yönetiminde Diyetisyenin Rolü
Dyt. Selin Yavuz, diyabetin yönetiminde diyetisyenlerin önemine vurgu yaptı. Diyetisyenler, diyabetli bireylerin kan şekeri seviyelerini dengede tutabilmeleri için kişiye özel beslenme planları hazırlar ve yaşam tarzı değişikliklerini teşvik eder.
Diyabet Tedavisinde Beslenme Planının Hedefleri:
- Kan şekerini normal seviyelerde tutmak
- Hiperglisemi ve hipoglisemiyi önlemek
- Sağlıklı vücut ağırlığını korumak
Yavuz, beslenme planlarının lif içeriği yüksek sebzeler, tam tahıllar ve dengeli karbonhidrat tüketimi üzerine odaklanması gerektiğini belirtti. Ayrıca, düzenli egzersiz ile sağlıklı beslenmenin birleştirilmesinin, diyabetin yönetiminde başarılı sonuçlar verdiğini ifade etti.
Diyabetin Önlenmesi İçin Öneriler
Dyt. Selin Yavuz, diyabet riskini azaltmak için bireylerin yaşam tarzlarında şu değişiklikleri yapması gerektiğini söyledi:
- İşlenmiş ve şekerli gıdalardan uzak durmak
- Düzenli egzersiz yapmak
- Lif içeriği yüksek gıdalar tüketmek
- Stresten mümkün olduğunca uzak kalmak
"Diyabet, Bilinçli Bir Yaklaşımla Yönetilebilir"
Diyabetin, doğru tedavi ve bilinçli bir yaklaşımla kontrol altına alınabileceğini belirten Dyt. Selin Yavuz, “Diyabet tedavisi, bireyin yaşam kalitesini artırmayı ve olası komplikasyonları önlemeyi hedefler. Düzenli doktor kontrolleri, sağlıklı bir diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri ile diyabet yönetilebilir bir hastalıktır” dedi.
Diyabetle İlgili Bilinç Artmalı
Hareketsiz yaşam tarzı ve yanlış beslenme alışkanlıklarının diyabeti artırdığını vurgulayan Dyt. Selin Yavuz, bu konuda farkındalığın artırılmasının önemine dikkat çekti. Yavuz, bireyleri erken teşhis, sağlıklı yaşam ve düzenli kontroller için bilinçlenmeye davet etti.