"Türk Dünyası ve Türk Dış Politikası Çalıştayı" na çok sayıda akademisyen, düşünür, araştırmacı, bürokrat ve siyasetçiler katıldı. Çalıştayda, Kültür ve Turizm Bakanlığı Bakan Yardımcısı Doç. Dr. Hüseyin Yayman, CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Ardahan Milletvekili Öztürk Yılmaz da katılarak birer konuşma yaptılar.Çalıştayın sunuculuğunu TRT spikeri Cahit Maaç yaptı. çalıştayda düzenleme komitesi başkanı ve aynı zamanda Türk Dünyası Parlamenterler Derneği Yöneticisi E. Kırıkkale Milletvekili Kemal Albayrak takdim konuşmasını gerçekleştirdi.Toplantının açılışında konuşan Türk Dünyası Parlamenterler Derneği Genel Başkanı ve 21. Dönem MHP Trabzon Milletvekili Nail Çelebi, Türk Birliğinin kurulmasının bir hayal olmadığını belirtti. “Çelebi; Türk birliğini kurmak ve Turan’ı inşa etmek pek ala mümkündür” diye belirtti.
Nail Çelebi, iki kutuplu dünyanın sona ermesi ve Sovyetler birliğinin dağılmasıyla Türk dünyasının önünde yepyeni bir dönem açıldığına işaret etti. Türk dünyası için bir altın fırsat olan bu dönemin yeterince ve gereğince değerlendirilemediğini ifade ederek, Türk birliğini kurmanın ve Turan’ı inşa etmenin yol haritasını yeterince ve gereğince düşünme, akletme, fikirden harekete geçme, gayret etme ve çalışmak şeklinde özetleyen Nail Çelebi, Türk birliğini bütün Türk cumhuriyetlerinin istediğini vurguladı.
Tarihin Türk milliyetçilerini ve Türk dünyasının büyük lideri Başbuğ Alparslan Türkeş ve arkadaşlarını bir kez daha haklı çıkardığını ifade eden Nail Çelebi, Türk birliğinin inşasının önemli kutupları olan Ziya Gökalp, Ismail Gaspıralı ve Mehmet Emin Resulzade’ye atıflar yaparak Atatürk’ün “Dil bir köprüdür, inanç bir köprüdür, tarih bir köprüdür, dolayısıyla köklerimize inmeli ve farklı olayların böldüğü tarihimiz içinde bütünleşmeliyiz” dedi.Başkan Nail Çelebi, Türk dünyası, doğal kaynakları üretme, kullanma ve satışında ortak politikalar oluşturması gerektiğine, Ortak teknoloji ve bilimsel çalışma projeleri geliştirmesinin önemine işaret ettikten sonra;.-Ortak uzay havacılık ve araç üretim tesisleri kurulmalıdır.-Asya ve Türkiye coğrafyasında karşılıklı evlenmeler ve nüfus artışı desteklenmeli.-Ortak savunma konusunda askeri işbirliğini artırmalıyız.-Yönetim biçimi olarak demokrasiyi geliştirerek Türk Devletleri arasında yönetim farklılıklarını en aza indirmeliyiz.-Eğitim alanında işbirliği yoluyla eğitim ve öğretim farklılıklarını en aza indirmeliyiz.-İnsani kalkınmanın temel özelliklerinden olan, kadın, çocuk, engelli, yaşlı ve sosyal yardım hizmetlerinin geliştirilmesi ve temel insan haklarının geliştirilmesi hususundaki çalışmalarda ortak projeler artırılarak devam ettirilmelidir.-Aynı soyun mensuplarının tarih içindeki çatışmalarını ve kırgınlıklarını barışçı dil kullanarak ortadan kaldırmalıyız.-Ortak değerlerin ve sembollerin kullanımını yaygınlaştırmalıyız.-Üniversiteler arası ortak bilimsel projelerin yanı sıra öğrenci değişim programlarını daha da yaygınlaştırmalıyız. (Bu birliğin kurulmasına kültürel, ekonomik ve sosyal hizmet alanları öncülük etmelidir. Askeri işbirliği ve savunma alanı tamamlayıcı olmalıdır.) Nail Çelebi, sözlerini “dilde, fikirde ve işte birlik” ülküsünde buluşmak dileğiyle” tamamladı.
ÖZTÜRK YILMAZ: TÜRK DÜNYASINA ÖNCELİK VERİLMELİÇalıştayda konuşan CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Ardahan Milletvekili Öztürk Yılmaz, Orta Asya bölgesinde görev yaptığını ve bölgeyi yakından tanıdığını belirtti. Türk cumhuriyetlerindeki halkın Türkiye’ye büyük bir sevgisi duyduğunu, buna karşılık o devletlerde Rusya’ya karşı bir tehdit algısının da her zaman var olduğunu belirten Yılmaz; Türk cumhuriyetlerine yatırım yapılabilmesi için sağlam bir hukuk devleti düzeninin kurulmasının şart olduğunu kaydederek, Türkiye’nin ağabeylik rolünü oynarken çok dikkatli davranması gerektiğini, en uygun yaklaşım biçiminin eşitlik olduğunu ifade etti.Türk dünyasında görev yapmaktan dolayı gurur duyduğunu belirten Öztürk Yılmaz, ‘dilde, fikirde, işte birlik’ prensibinin son derece önemli olduğuna işaret ederek, Türk dünyasına yönelik ilişkilere ilişkin starejik söyleminin kağıt üzerinde kaldığını, gerçekte önceliğin Suriye, Irak ve Ortadoğu olmasının üzücü olduğunu kaydetti..HÜSEYİN YAYMAN: TÜRK DÜNYASI KURULTAYI YAPILMALIDIRKültür ve Turizm Bakanlığı Bakan Yardımcısı Doç. Dr. Hüseyin Yayman, Türk dünyasının Adriyatik’ten Çin Seddi’ne Kara Hakimiyeti Stratejisi’nin coğrafyası olduğunu belirtti. Türk dünyası ile ilişkiye kişisel olarak Atatürk öğrenci yurdunda Kırgız, Kazak ve Azeri öğrencilerle tanışarak başladığını anlatan Yayman, Türk dünyasına dönük Öğrenci Değişim Programının son derece önemli olduğunu ifade eden Yayman, ‘dilde, fikirde, işte birlik’, ortak alfabe, ortak ajans, ortak ders kitapları ve özellikle de tarih kitabının olmazsa olmaz olduğunu ifade etti.Bir Dönemler Türk dünyası ile ilişkilerin FETÖ’ye havale edildiğini belirten Hüseyin Yayman, FETÖ yapılanmasının Türk dünyasında Türk milliyetçilerine bile öteki muamelesi yaptığını söyledikten sonra; Dış politikada ebedi dostluklar ve ezeli düşmanlıklar olmadığı şeklindeki prensibi hatırlatarak, aradan geçen 25 yılda Türk dünyası ile ilişkilerin arzu edilen düzeye bir türlü gelemediğine işaret etti.Türk dünyası kurultayının muhakkak yapılması gerektiğinin altını çizen Yayman, Çörçil’in “karamsarlar her fırsatta bir zorluk, iyimserler de her zorlukta bir fırsat görür” sözüne atıfta bulunarak, Türk dünyasına yönelik karamsarlığın son bulmasını ve iyimserliğin hakim olmasını temenni etti. Çalıştay Komisyonları çalışmalarını gün boyunca konuşmalar, bildiriler ve çeşitli sunumlarla sürdürdü.BİRÇOK VAKIF VE DERNEK ÇALIŞTAYA DESTEK VERDİBaşkent Aydınlar Ocağı ve Türk Dünyası Parlamenterler Derneği’nin birlikte düzenlediği Çalıştaya Ankasam, Orsam, 21.Yüzyıl Türkiye Enstütüsü, Türksam, Orta Asya Araştırmalar Merkezi, Misak, Avim, Adam, Yeni Türkiye Araştırmaları Merkezi, Milli Düşünce Merkezi, Anka Enstitüsü, TİKA, Yurt Dışı Türkler Başkanlığı, Türksoy, Dışişleri Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, TIM, TOBB, DEİK, Türk Ocakları, Avrasya Ekonomik İlişkiler Derneği, Türk Aydınlar Vakfı, Türk Hareketi, Milli Eğitim ve Sağlık Vakfı, Türk Kültür Enstitüsü, Türk Dili Konuşan Ülkeler Vakfı, Türk Emekli Subaylar Derneği, Türkmen Alevi Bektaşi Vakfı temsilcileri katılarak destek verdiler.SUNUM, KONUŞMA VE BİLDİRİLERİYLE ÇALIŞTAYA DESTEK VERENLERTürk Dünyası ve Türk Dış Politikası Çalıştayına, Prof Dr. Abdulkadir Yuvalı, Yrd. Doç. Dr. Muzaffer Kılıç, Prof. Dr. Mustafa Erdem, İrfan Yalçın, Reyhan Özçiftçi, Eşref Baysal, Abbas Türkmen, Prof. Dr. Durmuş Boztuğ,Rafet Aslantaş, Murat Özbülbül, Dr. Hayati Bice, Ömer Lütfü Taşçıoğlu, Osman Yasin Şahin, Prof. Dr. Orhan Kavuncu, Prof. Dr. Fırat Purtaş,Yaşar Kocaoğlu, Hasan Er, İsrafil Çelik, Dr. Yaşar Kalafat, Prof. Dr. Anıl Çeçen, Dr. Sinan Demirtürk, Prof. Dr. Yonca Anzerlioğlu, Prof. Dr. Haydar Çakmak, Gökhan Turan, Gül Büyükerşen Oral, Yavuzhan Erdem, Tuğrul Somuncuoğlu, Erdem Dokur, Nebile Mercan, Adem Kula, Bahri Can Çalıcıoğlu, Elnur Osmanov, Doç. Dr. O. Can Ünver, Atila Şimşek, Ömer Yetkin, Nihal Konan, Dr. Muzaffer Arslan, Mehmet Şandır, Dr. Gözde Kılıç Yaşin, Bilgay Duman, Oytun Orhan, Ertan Çelik, Yrd. Doç. Dr. Gencehan Babiş, Özge Nur Öğütçü, Doç. Dr. Abdulkadir Develi katılarak konuşma, bildiri ve sunumlarıyla katkı sağladılar.Çalıştaya, 57. Hükümet Döneminde Türk Dünyası’ndan Sorumlu Devlet Bakanı olarak görev yapan Dr. Reşat Doğru, Eski MHP Milletvekilleri Halil İbrahim Oral, Ayhan Çevik, Şaban Kardeş, Mustafa Erdem Ahmet Aydın, CHP Eski Milletvekili Sinan Yerlikaya'da katıldı.
Nail Çelebi, iki kutuplu dünyanın sona ermesi ve Sovyetler birliğinin dağılmasıyla Türk dünyasının önünde yepyeni bir dönem açıldığına işaret etti. Türk dünyası için bir altın fırsat olan bu dönemin yeterince ve gereğince değerlendirilemediğini ifade ederek, Türk birliğini kurmanın ve Turan’ı inşa etmenin yol haritasını yeterince ve gereğince düşünme, akletme, fikirden harekete geçme, gayret etme ve çalışmak şeklinde özetleyen Nail Çelebi, Türk birliğini bütün Türk cumhuriyetlerinin istediğini vurguladı.Tarihin Türk milliyetçilerini ve Türk dünyasının büyük lideri Başbuğ Alparslan Türkeş ve arkadaşlarını bir kez daha haklı çıkardığını ifade eden Nail Çelebi, Türk birliğinin inşasının önemli kutupları olan Ziya Gökalp, Ismail Gaspıralı ve Mehmet Emin Resulzade’ye atıflar yaparak Atatürk’ün “Dil bir köprüdür, inanç bir köprüdür, tarih bir köprüdür, dolayısıyla köklerimize inmeli ve farklı olayların böldüğü tarihimiz içinde bütünleşmeliyiz” dedi.Başkan Nail Çelebi, Türk dünyası, doğal kaynakları üretme, kullanma ve satışında ortak politikalar oluşturması gerektiğine, Ortak teknoloji ve bilimsel çalışma projeleri geliştirmesinin önemine işaret ettikten sonra;.-Ortak uzay havacılık ve araç üretim tesisleri kurulmalıdır.-Asya ve Türkiye coğrafyasında karşılıklı evlenmeler ve nüfus artışı desteklenmeli.-Ortak savunma konusunda askeri işbirliğini artırmalıyız.-Yönetim biçimi olarak demokrasiyi geliştirerek Türk Devletleri arasında yönetim farklılıklarını en aza indirmeliyiz.-Eğitim alanında işbirliği yoluyla eğitim ve öğretim farklılıklarını en aza indirmeliyiz.-İnsani kalkınmanın temel özelliklerinden olan, kadın, çocuk, engelli, yaşlı ve sosyal yardım hizmetlerinin geliştirilmesi ve temel insan haklarının geliştirilmesi hususundaki çalışmalarda ortak projeler artırılarak devam ettirilmelidir.-Aynı soyun mensuplarının tarih içindeki çatışmalarını ve kırgınlıklarını barışçı dil kullanarak ortadan kaldırmalıyız.-Ortak değerlerin ve sembollerin kullanımını yaygınlaştırmalıyız.-Üniversiteler arası ortak bilimsel projelerin yanı sıra öğrenci değişim programlarını daha da yaygınlaştırmalıyız. (Bu birliğin kurulmasına kültürel, ekonomik ve sosyal hizmet alanları öncülük etmelidir. Askeri işbirliği ve savunma alanı tamamlayıcı olmalıdır.) Nail Çelebi, sözlerini “dilde, fikirde ve işte birlik” ülküsünde buluşmak dileğiyle” tamamladı.ÖZTÜRK YILMAZ: TÜRK DÜNYASINA ÖNCELİK VERİLMELİÇalıştayda konuşan CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Ardahan Milletvekili Öztürk Yılmaz, Orta Asya bölgesinde görev yaptığını ve bölgeyi yakından tanıdığını belirtti. Türk cumhuriyetlerindeki halkın Türkiye’ye büyük bir sevgisi duyduğunu, buna karşılık o devletlerde Rusya’ya karşı bir tehdit algısının da her zaman var olduğunu belirten Yılmaz; Türk cumhuriyetlerine yatırım yapılabilmesi için sağlam bir hukuk devleti düzeninin kurulmasının şart olduğunu kaydederek, Türkiye’nin ağabeylik rolünü oynarken çok dikkatli davranması gerektiğini, en uygun yaklaşım biçiminin eşitlik olduğunu ifade etti.Türk dünyasında görev yapmaktan dolayı gurur duyduğunu belirten Öztürk Yılmaz, ‘dilde, fikirde, işte birlik’ prensibinin son derece önemli olduğuna işaret ederek, Türk dünyasına yönelik ilişkilere ilişkin starejik söyleminin kağıt üzerinde kaldığını, gerçekte önceliğin Suriye, Irak ve Ortadoğu olmasının üzücü olduğunu kaydetti..HÜSEYİN YAYMAN: TÜRK DÜNYASI KURULTAYI YAPILMALIDIRKültür ve Turizm Bakanlığı Bakan Yardımcısı Doç. Dr. Hüseyin Yayman, Türk dünyasının Adriyatik’ten Çin Seddi’ne Kara Hakimiyeti Stratejisi’nin coğrafyası olduğunu belirtti. Türk dünyası ile ilişkiye kişisel olarak Atatürk öğrenci yurdunda Kırgız, Kazak ve Azeri öğrencilerle tanışarak başladığını anlatan Yayman, Türk dünyasına dönük Öğrenci Değişim Programının son derece önemli olduğunu ifade eden Yayman, ‘dilde, fikirde, işte birlik’, ortak alfabe, ortak ajans, ortak ders kitapları ve özellikle de tarih kitabının olmazsa olmaz olduğunu ifade etti.Bir Dönemler Türk dünyası ile ilişkilerin FETÖ’ye havale edildiğini belirten Hüseyin Yayman, FETÖ yapılanmasının Türk dünyasında Türk milliyetçilerine bile öteki muamelesi yaptığını söyledikten sonra; Dış politikada ebedi dostluklar ve ezeli düşmanlıklar olmadığı şeklindeki prensibi hatırlatarak, aradan geçen 25 yılda Türk dünyası ile ilişkilerin arzu edilen düzeye bir türlü gelemediğine işaret etti.Türk dünyası kurultayının muhakkak yapılması gerektiğinin altını çizen Yayman, Çörçil’in “karamsarlar her fırsatta bir zorluk, iyimserler de her zorlukta bir fırsat görür” sözüne atıfta bulunarak, Türk dünyasına yönelik karamsarlığın son bulmasını ve iyimserliğin hakim olmasını temenni etti. Çalıştay Komisyonları çalışmalarını gün boyunca konuşmalar, bildiriler ve çeşitli sunumlarla sürdürdü.BİRÇOK VAKIF VE DERNEK ÇALIŞTAYA DESTEK VERDİBaşkent Aydınlar Ocağı ve Türk Dünyası Parlamenterler Derneği’nin birlikte düzenlediği Çalıştaya Ankasam, Orsam, 21.Yüzyıl Türkiye Enstütüsü, Türksam, Orta Asya Araştırmalar Merkezi, Misak, Avim, Adam, Yeni Türkiye Araştırmaları Merkezi, Milli Düşünce Merkezi, Anka Enstitüsü, TİKA, Yurt Dışı Türkler Başkanlığı, Türksoy, Dışişleri Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, TIM, TOBB, DEİK, Türk Ocakları, Avrasya Ekonomik İlişkiler Derneği, Türk Aydınlar Vakfı, Türk Hareketi, Milli Eğitim ve Sağlık Vakfı, Türk Kültür Enstitüsü, Türk Dili Konuşan Ülkeler Vakfı, Türk Emekli Subaylar Derneği, Türkmen Alevi Bektaşi Vakfı temsilcileri katılarak destek verdiler.SUNUM, KONUŞMA VE BİLDİRİLERİYLE ÇALIŞTAYA DESTEK VERENLERTürk Dünyası ve Türk Dış Politikası Çalıştayına, Prof Dr. Abdulkadir Yuvalı, Yrd. Doç. Dr. Muzaffer Kılıç, Prof. Dr. Mustafa Erdem, İrfan Yalçın, Reyhan Özçiftçi, Eşref Baysal, Abbas Türkmen, Prof. Dr. Durmuş Boztuğ,Rafet Aslantaş, Murat Özbülbül, Dr. Hayati Bice, Ömer Lütfü Taşçıoğlu, Osman Yasin Şahin, Prof. Dr. Orhan Kavuncu, Prof. Dr. Fırat Purtaş,Yaşar Kocaoğlu, Hasan Er, İsrafil Çelik, Dr. Yaşar Kalafat, Prof. Dr. Anıl Çeçen, Dr. Sinan Demirtürk, Prof. Dr. Yonca Anzerlioğlu, Prof. Dr. Haydar Çakmak, Gökhan Turan, Gül Büyükerşen Oral, Yavuzhan Erdem, Tuğrul Somuncuoğlu, Erdem Dokur, Nebile Mercan, Adem Kula, Bahri Can Çalıcıoğlu, Elnur Osmanov, Doç. Dr. O. Can Ünver, Atila Şimşek, Ömer Yetkin, Nihal Konan, Dr. Muzaffer Arslan, Mehmet Şandır, Dr. Gözde Kılıç Yaşin, Bilgay Duman, Oytun Orhan, Ertan Çelik, Yrd. Doç. Dr. Gencehan Babiş, Özge Nur Öğütçü, Doç. Dr. Abdulkadir Develi katılarak konuşma, bildiri ve sunumlarıyla katkı sağladılar.Çalıştaya, 57. Hükümet Döneminde Türk Dünyası’ndan Sorumlu Devlet Bakanı olarak görev yapan Dr. Reşat Doğru, Eski MHP Milletvekilleri Halil İbrahim Oral, Ayhan Çevik, Şaban Kardeş, Mustafa Erdem Ahmet Aydın, CHP Eski Milletvekili Sinan Yerlikaya'da katıldı. 
