Hamilelikte Kaçınmanız Gereken 10 Önemli Hata

‘Dr. Burak Güler, hamilelikte en sık yapılan 10 hatayı ayrıntılı olarak anlatıyor. Hareketsizlikten kozmetik seçimine dek tüm riskler ve güvenli alternatifler bu haberde.’

‘Hareketsizlik, bilinçsiz vitamin kullanımı, 6. aydan sonra sırtüstü uyku, çiğ et… Dr. Burak Güler hamilelikte anne‑bebek sağlığını tehdit eden 10 kritik hatayı ve çözümlerini sıraladı.’

1. Hareketsiz kalmak

Hamilelikte damar duvarında pıhtılaşma faktörleri artar; uzun süre oturmak bacak toplardamarlarında tromboz riskini yükseltir, pıhtı kopup akciğere giderse hayati tehlike yaratır. Aynı zamanda hareketsizlik kabızlık, bel‑kalça ağrısı ve aşırı kilo artışına da zemin hazırlar.
Doğrusu: Doktorunuz kısıtlamadıysa günde en az 30 dakika tempolu yürüyüş, hamile yogası veya su egzersizleri yapın. Yarım saatte bir kalkıp 2‑3 dk esneme hareketleriyle kan dolaşımını hızlandırın.

2. Yetersiz ya da aşırı beslenmek

Düzensiz öğünler hipoglisemiye, bebeğin kilo‑boy geriliğine, annenin yorgunluk ve sinirlilik ataklarına yol açabilir. Aşırı kalori alımı ise gestasyonel diyabet, hipertansiyon ve iri bebek (makrozomi) riskini artırır; doğum sezaryene dönebilir.
Doğrusu: İlk trimesterde +300 kcal, ikinci‑üçüncü trimesterde +450 kcal ek enerji yeterlidir. Günlük kalori dağılımının %50‑55’i kompleks karbonhidrat, %15‑20’si kaliteli protein, %25‑30’u sağlıklı yağ olmalı. Rafine şeker ve trans yağlardan uzak durun; liften zengin tam tahıl, baklagil ve taze sebze‑meyve tüketin.

3. Vitamin‑mineral takviyelerini bilinçsizce kullanmak

‘Ne kadar çok, o kadar iyi’ yaklaşımı yanlıştır. A vitamini fazlalığı bebekte doğumsal anomalilere, D vitamini aşırısı böbrek taşı oluşumuna, demir fazlası mide bulantısına yol açabilir. Eksik dozlar da erken doğum ve kansızlık riskini yükseltir.
Doğrusu: Folik asit (400 µg/gün) gebelikten en az 1 ay önce başlanıp 12. haftaya dek sürdürülmeli. Demir, B12, D vitamini gibi takviyeler kan değerlerinize göre hekim kontrolünde ayarlanmalı.

4. Yetersiz su içmek

Bebeğin amniyon sıvısının %98’i sudur. Susuzluk, oligohidramniyos (amniyon sıvısında azalma), erken doğum sancısı, idrar yolu enfeksiyonu ve kabızlık riskini artırır.
Doğrusu: ABD Ulusal Tıp Akademisi hamileler için günlük 2,3 L sıvıyı (yaklaşık 10 bardak) sadece içeceklerden almayı önerir; yiyeceklerdeki suyla toplam 3 L’ye ulaşılır.​

Sabah uyanır uyanmaz 1 bardak, her öğünden önce 1 bardak, her ara öğünde yarım bardak su içerek gün içine yayabilirsiniz.

5. 6. aydan sonra sırtüstü uyumak

Büyüyen rahim, ana toplardamar (vena kava) ve aort üzerine baskı yapar. Bu da annenin tansiyonunu düşürür, nabzını hızlandırır, plasentaya giden kan akımını azaltır; bebekte ani kalp yavaşlaması görülebilir.
Doğrusu: Sol yan yatış, karaciğer üzerindeki basıyı azaltır ve rahim‑plasenta kan akımını %20’ye kadar artırır. Sırt ağrısını azaltmak için dizler arasına yastık koyun.

6. Testleri geciktirmek

İkili test (11‑14. hf), üçlü‑dörtlü test (16‑18. hf), 20‑24. haftada detaylı ultrason ve 24‑28. haftada 50 g glukoz taraması kritik zaman pencerelerine sahiptir. Kaçırılan testlerin telafisi yoktur; Down sendromu veya nöral tüp defekti atlanabilir.
Doğrusu: Doktorunuzun verdiği takvimde laboratuvar ve ultrason randevularını önceliklendirin; SMS hatırlatıcı veya takvim uygulaması kullanın.

7. Uyku düzenine dikkat etmemek

Araştırmalar, gece 5 saatten az uyuyan gebelerde preeklampsi riskinin %25’e kadar yükseldiğini gösteriyor. Yetersiz uyku bağışıklığı zayıflatır, doğum sırasında yorgunluk ve uzun 2. evreye neden olabilir.
Doğrusu: Odanızı 18‑20 °C’de, karanlık ve sessiz tutun. Kafeini 14.00’ten sonra kesip akşam hafif atıştırmalık tercih edin. Gerekiyorsa 20‑30 dk’lık gündüz şekerlemeleri yapın.

8. Çiğ‑az pişmiş et tüketmek

Toxoplasma gondii, Listeria monocytogenes ve Salmonella riskini artırır. Erken gebelikte enfeksiyon düşük veya fetüste körlük‑sağırlığa; ileri haftalarda beyin gelişiminde geriliğe yol açabilir.
Doğrusu: Kırmızı eti en az 72 °C’de, beyaz eti 74 °C’de pişirin. Şarküteri ürünlerini (sucuk, salam) tüketmeden önce tavada iyice ısıtın; mutfak bıçağını çiğ‑pişmiş gıda için ayırın.

9. Yanlış egzersizler yapmak

Yüksek tempolu koşu, temas sporları, sıçramalı aerobik hareketler düşme ve karın travması riskini artırır. Preeklampsili gebelerde yoğun ağırlık çalışması ödemi kötüleştirir.
Doğrusu: Kontraendikasyon yoksa haftada 150 dk orta yoğunluklu egzersiz önerilir. Pelvik taban kaslarını güçlendiren Kegel hareketleri doğum sonrası iyileşmeyi hızlandırır. Programı mutlaka hekim veya fizyoterapist planlasın.

10. Kozmetik ürün içeriklerini okumamak

Retinoid türevleri (izotretinoin, retinol) teratojeniktir; salisilik asit %2’nin üzerinde kullanılırsa kan dolaşımına geçebilir; paraben ve ftalatlar hormonal sistemi etkileyebilir.
Doğrusu: ‘Fragrance‑free’, ‘paraben‑free’, ‘phthalate‑free’ ibareli ürünleri seçin. Bitkisel yağ bazlı nemlendiriciler (sheabutter, hindistancevizi yağı) güvenlidir. Saç boyası kullanacaksanız amonyaksız ve ilk trimester sonrasında tercih edin.

Uzman Tavsiyesi

Dr. Burak Güler: ‘Yaşam tarzına özen gösteren, düzenli beslenen, kaliteli uyku ve egzersiz döngüsüne giren anne adaylarının gebelik süreçleri daha rahat geçiyor; bebeklerin sinir sistemi ve zeka gelişimleri belirgin biçimde olumlu etkileniyor.’

Sık Sorulan Sorular