Türk sosyoloji alanının öncü isimlerinden, büyük sosyolog Prof. Dr. Orhan Türkdoğan, 98 yaşında hayata veda etti. Türkdoğan Hoca'nın vefatı, bilim ve düşünce dünyasında büyük bir üzüntüye yol açtı.18 Ekim 1926'da Malatya'da dünyaya gelen Türkdoğan, uzun ve verimli bir akademik hayatın ardından, 02 Şubat 2024 tarihinde İstanbul'da Eyüp Sultan Camii'nde kılınacak ikindi namazının ardından ebediyete uğurlanacak.Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Felsefe ve Sosyoloji Bölümü'nden mezun olan Türkdoğan, Atatürk Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi başta olmak üzere birçok üniversitede öğretim üyeliği yaparak, Türk Sosyolojisi üzerine önemli çalışmalar gerçekleştirdi. Ziya Gökalp, Ziyaaeddin Fahri Fındıkoğlu, Mümtaz Turhan, S. Ahmet Arvasî, Erol Güngör gibi isimlerle birlikte Türk sosyolojisine yön verdi.12 Eylül 1980 darbesi sonrasında MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası'nda yargılanan Türkdoğan, Türkiye Yazarlar Birliği tarafından 1995'te Yılın Kültür Adamı ödülüne, 2008'de TBMM Onur Ödülü'ne, 2022'de ise Türk Dünyası Turan Yazgan Ödülü'ne layık görüldü.Prof. Dr. Orhan Türkdoğan, "Osmanlı’dan Günümüze Türk Toplum Yapısı", "Sosyal Hareketlerin Sosyolojisi", "Aydınlıktakiler ve Karanlıktakiler" gibi çok sayıda değerli esere imza attı. Çalışmalarıyla Türk sosyolojisine büyük katkılarda bulunan Türkdoğan, aynı zamanda Türk milliyetçiliği düşüncesinin de öncü isimlerinden biri olarak kabul ediliyor.KAPSAM-HABER AİLESİ olarak, Prof. Dr. Orhan Türkdoğan'a Allah'tan rahmet, ailesine, ilim dünyasına ve Türk Milleti'ne başsağlığı ve sabır diliyoruz. Türkdoğan Hoca'nın eserleri ve düşünceleri, onun aramızdan ayrılmasının ardından da yaşamaya devam edecek ve gelecek nesillere ışık tutacaktır.
Orhan Türkdoğan Kimdir?
Orhan Türkdoğan: Türk Sosyolojisine Damga Vuran Bir HayatProf. Dr. Orhan Türkdoğan, 1928 yılında Malatya'da dünyaya geldi. İlk ve ortaöğrenimini Malatya'da tamamladıktan sonra, yükseköğrenim için Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi'nin Felsefe ve Sosyoloji Bölümü'ne adım attı. 1955 yılında buradan mezun olan Türkdoğan, akademik kariyerine Malatya Lisesi'nde felsefe öğretmeni olarak başladı. Kısa süre sonra, 1959 yılında Atatürk Üniversitesi İşletme Fakültesi'nde asistan olarak görev yapmaya başladı ve "Malakanların Sosyal Organizasyonu" adlı çalışmasıyla doktorasını tamamladı.1962-64 yılları arasında ABD'de Nebraska ve Missouri üniversitelerinde antropoloji, sosyoloji, psikoloji, köy sosyolojisi ve toplum kalkınması alanlarında çalışmalar yürüttü. Türkiye'ye dönüşünde, 1967 yılında Erzurum ve çevresindeki otuz sekiz köyde gerçekleştirdiği sağlık ve hastalık sisteminin sosyo-antropolojik incelemesiyle doçent unvanını aldı ve 1971 yılında "Köy Sosyolojisinin Temel Sorunları" adlı eseri ile profesörlüğe yükseldi.1972'de Alman hükümetinin sağladığı DAAD bursu ile Almanya'ya giderek birinci nesil Türk işçileri üzerinde sosyoekonomik araştırmalar yaptı. 1980'de ise ikinci nesil Türk işçileri üzerine geniş çaplı bir araştırma gerçekleştirdi. Aynı yıl, terör ve şiddet olayları ile ilgili olarak İskoçya'daki St. Andrews Üniversitesi'nde kaynak araştırmalarında bulundu.Akademik kariyerine Gazi Üniversitesi Bolu İdari Bilimler Yüksek Okulu'nda devam eden Türkdoğan, 1985-95 yılları arasında Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi'nin kuruluşunda önemli roller üstlendi. 1995 yılında Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü'ne geçiş yaptı.Türkdoğan, sosyoloji alanında yaptığı çalışmalarla tanınan bir akademisyen olmanın yanı sıra, çok sayıda makalesi çeşitli dergilerde yayımlandı. Çalışmaları, Türkiye Yazarlar Birliği tarafından 1995 yılında yılın kültür adamlarından biri olarak takdir edildi.Eserleri ve Katkıları
Prof. Dr. Orhan Türkdoğan, sosyoloji alanında birçok önemli esere imza attı. Bu eserler arasında; "Erzurum ve Çevresinde Sosyal Araştırmalar", "Malakanların Sosyal Organizasyonu", "Batı Almanya’da Türk İşçilerinin Sosyoekonomik Yapısı", "Doğu ve İnsan Sorunu", "Kemalist Modelde Fert ve Devlet İlişkileri" gibi çalışmalar bulunmaktadır. Türkdoğan'ın eserleri, Türkiye'nin sosyal ve kültürel yapısını anlamada kritik öneme sahiptir ve akademik çevrelerde geniş yankı bulmuştur.Türkdoğan, Türk sosyolojisinin gelişimine katkıda bulunan bir düşünür olarak, Türkiye'nin sosyal, ekonomik ve kültürel meselelerine ışık tutan çalışmalarıyla hatırlanacak. Onun mirası, yazdığı eserler ve yetiştirdiği öğrenciler aracılığıyla yaşamaya devam edecektir.ESERLERİ (İnceleme-Araştırma):Prof. Dr. Orhan Türkdoğan'ın inceleme ve araştırma eserleri, Türk sosyolojisi ve kültürel çalışmalar alanında önemli bir yer tutmaktadır. İşte bu değerli çalışmaların bir listesi:- Erzurum ve Çevresinde Sosyal Araştırmalar (1965)
- Malakanların Sosyal Organizasyonu (1970)
- Batı Almanya’da Türk İşçilerinin Sosyoekonomik Yapısı (1973)
- Doğu ve İnsan Sorunu (1974)
- Kemalist Modelde Fert ve Devlet İlişkileri (1977)
- Salihli’de Türkistan Göçmenlerinin Yerleşmesi
- Yoksulluk Kültürü
- Köy Sosyolojisinin Temel Sorunları
- Sanayi Sosyolojisi
- Sosyoekonomik Sistem Tartışmaları
- Türkiye’de Weber’ci Görüşler
- Toplumumuzun Dramı (1982)
- İkinci Neslin Dramı - Avrupa’daki İşçilerimiz ve Çocukları (1984)
- Sosyal Şiddet ve Türkiye Gerçeği (1985)
- Millî Kültür Meseleleri
- Sağlık ve Hastalık Sistemi
- Sosyal Hareketlerin Sosyolojisi (1988)
- Bilimsel Araştırma ve Değerlendirme Metodolojisi (1989)
- Çağdaş Türk Sosyolojisi (1995)
- Türk Tarihinin Sosyolojisi (1995)
- Millî Kimliğin Yükselişi Niçin Milletleşme (1995)
- Güneydoğu Kimliği Aşiret-Kültür ve İnsan (1995)
- Ziya Gökâlp Sosyolojisinde Bazı Kavramların Değerlendirilmesi
- Alevî Bektâşî Kimliği (1996)
- Kültür Değişmesi ve Toplumsal Çözülme (1996)
- Millî Kültür Modernleşme ve İslâm (1996)
- Aydınlıktakiler ve Karanlıktakiler (1996)
- İşçi Kültürünün Yükselişi (1998)
- Etnik Sosyoloji / Türk Etnik Sosyolojisi (1999)
- Kemalist Sistemin Kültürel Boyutları (1999)
- Osmanlı’dan Günümüzde Türk Toplum Yapısı (2002)
- Gecekondu İnsan ve Kültür (2002)
- Kemalist Sistem ve Sosyolojik Yapısı (2005)
- İslâm Değerler Sistemi ve Max Weber (2005)
- Ulus Devlet Düşünürü Ziya Gökalp (2005)
- Doğu ve Güneydoğu: Kabile - Aşiret Yapısı (2005)
- Kars’ta Bir Etnik Grup Malakanlar’ın Toplumsal Yapısı (2005)