Balıkesir’in Karesi ilçesinde faaliyet gösteren mühimmat fabrikasının kapsül üretimi yapılan bölümünde meydana gelen patlamada, ilk belirlemelere göre 12 işçi hayatını kaybetti, çok sayıda işçi yaralandı. Patlama sırasında fabrikada vardiya değişimi yapıldığı ve can kaybının artabileceği belirtiliyor. Bu trajik olay, iş sağlığı ve güvenliği eksikliklerini bir kez daha gündeme taşıdı.
“Yaşanan kayıplar tamamen önlenebilirdi. Ancak işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almaması ve işçilerin örgütlenme haklarının ellerinden alınması, bu tür iş cinayetlerini kaçınılmaz hale getiriyor. Bu trajedi, iş güvenliği önlemlerinin kâğıt üzerinde kaldığını ve işçilerin kaderine terk edildiğini bir kez daha gözler önüne sermiştir.”
“6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre işyerlerinin güvenlik standartlarını sağlama yükümlülüğü işverene aittir. Ancak ücretlerini işverenden alan iş güvenliği uzmanlarının bağımsız hareket etmesi beklenemez. Bu nedenle, iş güvenliği uzmanlarının bağımsız değerlendirme yapabileceği bir sistem oluşturulmalıdır.”
Trajedinin Detayları
Balıkesir’in kırsal Kavaklı Mahallesi’nde faaliyet gösteren mühimmat fabrikasında, 26 Aralık 2024 tarihinde henüz bilinmeyen bir nedenle patlama meydana geldi. Patlama sonucunda fabrikanın kapsül üretim bölümü çökerken, 12 işçi yaşamını yitirdi. Yaralı işçiler çevredeki hastanelere sevk edilirken, hayatını kaybeden işçilerin cesetlerinin bir kısmının parçalanmış olduğu öğrenildi.Bursa Adli Tıp Grup Başkanlığı’na otopsi için 11 ceset gönderildiği belirtilirken, Atatürk Şehir Hastanesi’ne henüz yaralı sevk edilmediği, Özel Sevgi Hastanesi’ne 3, Balıkesir Devlet Hastanesi’ne ise 5 yaralının getirildiği açıklandı.Patlamanın vardiya değişimi sırasında meydana gelmesi nedeniyle ölen ve yaralanan kişi sayısının artabileceği ifade ediliyor. Fabrikada toplamda 600 kişinin çalıştığı, patlama bölgesindeki çalışanların büyük kısmının kadın olduğu bildirildi.Balıkesir Akademik Odalar Birliği ve TTB’den Sert Açıklama
Balıkesir Akademik Odalar Birliği (AKOB), Türk Tabipleri Birliği (TTB), Balıkesir Tabip Odası ve Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) tarafından yapılan ortak açıklamada, bu felaketin önlenebilir olduğuna dikkat çekildi. İş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin eksikliği ve sendikal örgütlenmenin engellenmesi temel sorunlar olarak vurgulandı.Açıklamada şu ifadeler yer aldı:“Yaşanan kayıplar tamamen önlenebilirdi. Ancak işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almaması ve işçilerin örgütlenme haklarının ellerinden alınması, bu tür iş cinayetlerini kaçınılmaz hale getiriyor. Bu trajedi, iş güvenliği önlemlerinin kâğıt üzerinde kaldığını ve işçilerin kaderine terk edildiğini bir kez daha gözler önüne sermiştir.”
Denetim Eksiklikleri Gündemde
Patlayıcı madde üretimi ve depolanmasına ilişkin yasal düzenlemeler çerçevesinde yapılması gereken denetimlerin aksatıldığına dikkat çekilen açıklamada şu sorular soruldu:- Patlayıcı madde depoları düzenli olarak denetlendi mi?
- İçişleri Bakanlığı ve Valilik, mevzuat gereği oluşturulması gereken denetim komisyonlarını etkin bir şekilde çalıştırdı mı?
- İş sağlığı ve güvenliği ekiplerinin değiştirilmesi patlamaya neden olan bir zaafiyete yol açtı mı?
“6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre işyerlerinin güvenlik standartlarını sağlama yükümlülüğü işverene aittir. Ancak ücretlerini işverenden alan iş güvenliği uzmanlarının bağımsız hareket etmesi beklenemez. Bu nedenle, iş güvenliği uzmanlarının bağımsız değerlendirme yapabileceği bir sistem oluşturulmalıdır.”
Türkiye İş Cinayetlerinde Zirvede
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin (İSİG) verilerine göre Türkiye, iş kazaları ve iş cinayetlerinde Avrupa’da birinci, dünyada üçüncü sırada yer alıyor.Geçmişte benzer olaylardan bazıları şunlardır:- 17 Ağustos 2009: Coşkunlar Havai Fişek Fabrikası’nda meydana gelen patlamada 1 işçi öldü, 33 işçi yaralandı.
- 3 Temmuz 2020: Hendek havai fişek fabrikası patlamasında 6 işçi yaşamını yitirdi.
- 27 Ocak 2018: Niğde’deki patlamada 2 işçi hayatını kaybetti.
İş Güvenliği Tedbirleri Yetersiz Kalıyor
TTB ve AKOB, patlama sonrasında yaptıkları incelemelerde iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin yeterince uygulanmadığını tespit ettiklerini belirtti. İş sağlığına ilişkin mevzuatların kâğıt üzerinde kaldığı ve denetim mekanizmalarının yeterince işlemediği vurgulandı.Öneriler arasında şunlar yer aldı:- İş güvenliği denetimlerinin artırılması.
- Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi’nin etkin çalıştırılması.
- Yangın Bilgi Bankası kurulması.
- Endüstriyel kazaların önlenmesine yönelik daha sıkı mevzuat düzenlemeleri.
