Türkiye’de konut fiyatları ve kira artış oranlarındaki hızlı yükseliş, hem kiracıları hem de ev sahiplerini zorlamaya devam ediyor. TÜİK’in Kasım 2024 için açıkladığı %62,02’lik kira tavan zam oranı, kira piyasasındaki gerilimleri artırırken, konut fiyatlarındaki yıllık %89,39’luk artış, sektördeki sorunların boyutunu gözler önüne seriyor.Konut ve kira krizine dair değerlendirmelerde bulunan Şerif Varlı, yüksek artış oranlarının piyasa üzerindeki olumsuz etkilerini ve çözüm yollarını ele aldı. Özellikle hem kiracıların hem de ev sahiplerinin karşı karşıya kaldığı ekonomik ve sosyal sorunlara dikkat çekti.
Kira Artışları Dengeleri Zorluyor
Kasım ayında kira tavan zam oranı %62,02 olarak belirlendi. Bu oran, son iki yılda uygulanan %25’lik sınırlamaların ardından, piyasada yeni dengesizliklere yol açtı. Şerif Varlı, kira artış oranlarının ev sahipleri için telafi niteliği taşısa da kiracılar açısından ciddi bir ekonomik yük oluşturduğunu belirtti.“Gelirleri bu seviyede artmayan kiracılar, yüksek oranlardaki zamlarla zor durumda kalıyor. Ayrıca tahliye davalarının uzun sürmesi, her iki taraf için de mağduriyet yaratıyor. Bu durum sosyal huzursuzluklara sebep olabilir” diyen Varlı, mevcut düzenlemelerin yetersiz kaldığını ifade etti.Konut Fiyatlarının Artış Nedenleri
TÜİK verilerine göre konut fiyatları yıllık bazda %89,39 oranında arttı. Şerif Varlı, bu artışın nedenlerini şu şekilde sıraladı:- İnşaat maliyetleri: Döviz kurlarındaki artış, enflasyon ve işçilik maliyetlerindeki yükseliş, maliyetlerin katlanmasına neden oluyor. Alt taşeronların yüksek fiyat politikaları da durumu daha da ağırlaştırıyor.
- Arz azalması: Müteahhitler, maliyet artışları ve piyasa riskleri nedeniyle yeni projelere başlamakta çekimser davranıyor. Bu durum, konut arzını daraltarak fiyatları yukarı taşıyor.
- Yoğun talep: Krediye erişim kısıtları ve yüksek kira artışları, birçok kişinin kiralık konuta yönelmesine yol açarak talep artışını ve dolayısıyla fiyatları artırıyor.
Mevcut Düzenlemeler Yetersiz Kalıyor
Kira tavan zam oranlarının, piyasa dengelerini koruma noktasında etkisiz kaldığını belirten Varlı, “Mevcut düzenleme daha çok ev sahiplerini koruyor gibi görünse de taraflar arasındaki anlaşmazlıkları çözmekte başarısız. Yüksek kira artışları, ödeme zorlukları ve tahliye davaları piyasada daha fazla soruna yol açıyor” dedi.Sürdürülebilir Bir Konut Piyasası İçin Çözüm Önerileri
Konut ve kira piyasasındaki sorunların çözümü için kapsamlı reformların gerekliliğine dikkat çeken Varlı, şu önerilerde bulundu:- Bölgesel kira düzenlemeleri: Gelir seviyelerine göre belirlenen bölgesel kira artış oranları uygulanabilir.
- Tahliye süreçlerinin hızlandırılması: Hukuki süreçlerin uzun sürmesi yerine, daha hızlı sonuç alınabilecek mekanizmalar oluşturulmalı.
- Konut arzını artıracak teşvikler: Müteahhitlerin yeni projelere başlamasını kolaylaştıracak düşük maliyetli kredi imkânları ve kamu destekli projeler devreye alınmalı.
- Düşük faizli konut kredileri: Dövize endeksli düşük faizli kredi modelleri geliştirilerek, alıcıların piyasaya geri dönüşü sağlanabilir.
