Edebiyatımızda, Türk milletinin varlığınının ve Türk devletinin bağımsızlığının en kutsal sembolü olan ay-yıldızlı al bayrağımızın, değerini ve yüceliğini, “Bayrak” şiirinden daha veciz ifade eden bir şiir yoktur. Nasıl Namık Kemal, “Vatan ve Hürriyet Şairi” Mehmet Âkif “İstiklal Marşı Şairi”, Abdülhak Hamid “Makber Şairi”, Mehmet Emin Yurdakul “Türk Şairi”, Âşık Veysel “Toprak Cahit Sıtkı “Otuz Beş Yaş Şairi” ise, Arif Nihat Asya da “Bayrak Şairi” dir. Arif Nihat Asya, sadece başarılı bir şair, nesir ve üslup sanatkârı değil, aynı zamanda millî ve manevi yönü ağır basan bir fikir adamıdır. O, sadece şair olarak edebiyat dünyamızın değil, Türk milletinin maddi ve manevi gerçeklerinden yola çıkan sağlam fikirleriyle fikir dünyamızın da bir yıldızıdır. Onun edebî yönünü inkâr eden ve unutturmaya çalışanlar, millî ve manevi hassasiyetleri ön plana çıkarmasından da rahatsızdır.Asya'nın şiir ve nesirlerine yansıttığı fikirlerini; milliyetçiliği ve vatanseverliği, Türkçeciliği, maneviyatçılığı ve toplumculuğu olmak üzere dört grupta toplayabiliriz.a. Milliyetçilik ve Vatanseverlik:Asya’nın eserlerinin en mümeyyiz vasfı. milliyetçiliğidir. O, samimi bir Türk milliyetçisidir. Bu milliyetçilik, ırkçılığı reddeder, milleti millet yapan değerleri kucaklar. Bu değerler; vatan, bayrak, dil, din, kültür, ortak tarih ve ülküdür. Milliyetçiliği kaynağını, tarihimizin büyüklüklerinden, zaferlerinden ve kahramanlarından alır. “Destan” şiirinde;O zaferler getiren atların Nalları altındanmış; Gidişleri akına, Gelişleri akındanmış.Diyen şair, “Devler” şiirinde “Sarsarak köprüleri / Devler geçti bu yollardan” diyerek ecdadın büyüklüğünü vurgular. “Onlar” şiirinde zaferlerle dolu geçmişimizden;Nerde kaldı o çağlar ki Analar kurt doğururdu, Hilkat insan çamurunu Destanlarla yoğururdu.şeklinde söz eder.Asya, maziye özlemini bir “Ağıt” a dönüştürür ve “Ağlayın, parmakları nur / Sularından kınalı kızlarım, / Ağlasın Meraga göklerinden / Meraga’ya bakıp yıldızlarım!” diye yas tutar. “Yiğitlerim uyur gurbet ellerde.. / Kimi Semerkant’ta bekler beni, / Kimi Caber’de.” diyen şair, “Caber yok, Tiyanşan yok, Aral yok... / Ben nasıl varım?” diye sorar ve büyük bir coğrafyada hükümranken, küçük bir coğrafyaya sıkışıp kalmanın hüznünü haykırır:Şu yakın suların Kolu neden bükülmez? Fırat niçin, Dicle niçin, Aras niçin Benden doğar, bana dökülmez? Ben ki ateşle konuşurdum, selle konuşurdum İtil’le, Tuna’yla, Nil’le konuşurdum.Arif Nihat Asya’da, Destanlar Devri’ne kadar uzanan tarihi geçmişimize, bu tarihin büyüklüklerine engin bir özlem vardır. Bunu birçok şiirinde görmek mümkündür. Bu özlemini “Gerici” başlıklı kıtasında şöyle yansıtıyor:GERİCİ Tarihlere, destanlara yol bulabilsem Hiç durmadan, düşünmeden geri giderim... Buna şaşma, ki geçmişte yaşamayı Gelecekte yaşamaya tercih ederim! Asya, Yahya Kemal’in dediği gibi, “kökü mazide olan âti”dir. Mazinin güzelliklerini gelecekte de yaşamayı düşünür. Bunun için önce çoğalmak gerekir. “Ergenekon” şiirinde bu düşüncesini şöyle ifade eder:Azaldık, yazık;Sığıldık küçük bir koya:Göçüp gitti yoldaşlarımSafımda Ay'a!Çoğaltın -tezinden- güzeller, bizi:Vakit yok düğün yapmaya!Asya'nın milliyetçilik duygularını, belirten şiirleri dışında, başta "Bayrak" şiiri olmak üzere, "Bir Bayrak Rüzgar Bekliyor, Fatihler, Selimler, Süleyman Orduları, Beyaz Atlı, Fetih Marşı, Fatihler Ölmez, Koçaklama" şiirinde açıkça görebiliriz. Onun milliyetçilik duygusu, derin bir vatan sevgisine dayanır. “Vatan”, sıradan bir toprak parçası değil, kutsal bir mekândır. Bu mekân, şehitlerin kanıyla sulanmıştır. Şiirlerinde vatan coğrafyası, dağlarıyla (Ağrı, Süphan, Nemrut, Cudi, Bolkar, Palandöken, Tendürek); tepeleriyle (Çadır Tepe, Dua Tepe, Dumlupınar, Türbe Tepe, Ada Tepe, Tınaz Tepe, Menekşe Tepesi, Allahüekber Tepesi); nehirleriyle (Dicle, Fırat, Seyhan, Aras); şehirleriyle (İstanbul, Bursa, Edirne, Konya); cami ve kubbeleriyle (Şehzade, Süleymaniye, Selimiye, Sultanahmet, Ayasofya, Laleli, Yeni Cami, Haseki Sultan) yer alır. Bu coğrafyayı “çınarlar, laleler, kuşlar, kanatlar, gagalar” süsler. Bu coğrafya, insanlarıyla güzeldir. “Çocuklar, anneler, kızlar, gelinler, teller, duvaklar” şairin insan kadrolarının en belirgin simalarıdır. Şair, bu insanları gelenek, görenek ve töreleriyle sever. Arif Nihat Asya’da vatan mefhumu, Misak-I Milli hudutlarıyla sınırlı kalmaz. Geçmişte hükümran olduğumuz, fakat bugün kaybettiğimiz “Kerkük, Kıbrıs, Tunca, Vardar” gibi yerler, sınırlarımızın dışında kalan “İtil, Tuna, Nil” gibi nehirler, şairin ilgi alanı içindedir. Şiir ve nesirlerinde, bugün sınırlarımızın dışında kalan eski vatanlarımıza karşı bir özlem göze çarpar.b. Türkçecilik: Asya, aynı zamanda koyu bir Türkçecidir. Milletçe dile sahip çıkılmasını, onun güzellikleri ve nüanslarıyla korunmasını savunur. Türkçeye giren yabancı kelimelerle, özellikle batı kökenli kelimelerle mücadele eder.Milleti meydana getiren manevi unsurların başında dilin bulunduğunu kabul eden Arif Nihat, milli dilimiz olan Türkçenin büyük imparatorluklar kuran bir milletin dili olduğunu ve dolayısıyla konuşa konuşa Türkçeleştirdiğimiz, üzerine mührümüzü vurduğumuz her kelimenin Türkçe olduğunu savunur. Türkçenin zamanla sadeleşeceğini ve gelişeceğini ileri süren sanatçı, bin yıldan beri kullanılan ve Türkçeleştirilen kelimelerin “Bu kelimeler Türkçe asıllı değildir” diyerek tasfiyesinin önce dile, sonra millete ihanet olduğunu söyler. Dili, kendisine mahsus kanunları olan sosyal bir müessese olarak saydığından, bu müessesenin kişiler ve kurumlar eliyle keyfi bir şekilde bozulmasına şiddetle karşı çıkar. 60’lı, 70’li yılların Türk Dil Kurumu’nun Öztürkçeciliği konusunda sorulan bir soruyu "Dilimiz bir devamdır kopmaz; / Dili milllet yapar, kurum yapmaz." mısralarıyla cevaplandıran Asya, bu kurumun şimdiye kadar Türkçeye kazandıra kazandıra 80-90 veya 100 kelime kazandırdığını, buna karşılık yüzlerce kelimeyi unutturduğunu ve bunun için büyük harcamalar yağtığını, halbuki Türk halkının bu işi bedava yapabileceğini belirtir.“Dil zevkinden mahrum kişilerin, dilde bir şey yapmaya kalkışmaları kadar gülünç bir şey yoktur" diyen büyük dil ustasının, Türkçenin zenginliği ve Türk Dil Kurumu'nun çabalarının kısırlığı konusundaki görüşlerini daha iyi vurgulamak için şu mısralara göz gezdirmek yeterlidir:Acayip dildir Türkçe."Acıklı" denir de, Acıksız denmez.Acayip dildir Türkçe. “Acıklı” denir de, Acıksız denmez. “Yavuklu” denir de, Yavuksuz denmez. Ve “saklı” denir de, Saksız denmez. “Gizli” bulunur Ama giz diye de Gizsiz diye de Bir şey yoktur... “Öklü” bulunmaz, Öksüz sayılamayacak kadar çoktur. Ama Dil Kurumu Yapar, yapmak istedi mi, Dediği olur, Olsun dedi mi. Öylesine bir Dil Kurumu, Ki bilinmez Bulanık mıdır, duru mu?c. Maneviyatçılık: Arif Nihat Asya, samimi bir Müslümandır. “Kaanunî” başlıklı rubaisinde “Türk’üm, Oğuz’um, Müslümanım, Sünniyim” diyerek bu gerçeğin altını çizer. Onun “vatan” anlayışı da, İslami ruhla yoğrulmuş ve bütünleşmiş bir vatandır. Bunu “Vatan” başlıklı rubasinde şöyle ifade eder:VATAN Ezanımdan alışıp Tekbir’e Buldunuz mutluluk, imanımla. Vatan ettim sizi, ey topraklar! Beş vakit damgalayıp alnımla.Asya, “Dua” başlıklı şiirinde Allah’a: “Müslümanlıkla yoğrulan yurdu / Müslümansız bırakma, Allah’ım!”, “Bizi sen sevgisiz, susuz, havasız/Ve vatansız bırakma Allah’ım!” diye yakarır. Onun İslama düşman unsurlarla ve kutsal değerlerle alay edenlere karşı amansız savaşı vardır. “Değil” başlıklı şiirinde bunlara şöyle hitap eder:Kutsal konuları inananlara bırak... Onlar senin maskaran değil; Memleket imanı Senin yaygaran değil. Ve Türk’ün iman ateşi Senin sigaran değil. Kitabımı yırtmışsın... Kitabım senin paçavran değil, Dinlemesini bilen anlar sözümden Çıldıran değil, saldıran değil, kuduran değil!Sanatçı, “Kutsal” kavramı üzerindeki düşüncelerini de, aynı adı taşıyan yazısında şöyle açıklar: “Kutsal; içi yenip dışı, dışı yenip içi atılacak yemiş değildir. Kutsal; dudaklar, diller, damaklar ve dişler için değil; yürekler ve vicdanlar içindir. Kutsal şeyler; gündelik lakırdıların garnitürü olsun diye kutsallaşmadı. Kutsal; az düşünüp çok söyleyenin (kutsal koruyucusu), çok düşünüp az söyleyenin (kutsal inkârcısı) sayıldığı bir yerde, göç hazırlıkları yapıyor demektir.” Hüsnün dili, aşkın dili, gönlün dilidir bu Asya “Gericiler” başlıklı yazısında ise, Müslümanlara “dinci, gerici, yobaz” diyenlere şöyle seslenir: “Bize ‘gerici’ diyenler, darda kaldıkları zaman imdatlarına koşacak taze kuvvetlerin, geride beklemesi usulünden haberdar olmayanlardır. Bize “yobaz” diyenler, kendi özel ilericilik anlayışlarının inkâr ve melanet yobazlarıdır! Bize “dinci”, bize “ümmetçi” diyenler, millet tarifinin kara cahili olanlardır.” Asya’nın İslam dininin yüce peygamberi Hazreti Muhammed’e muhabbeti de büyüktür. Miladi 570 tarihinde doğan Hazreti Muhammed’in doğumuna ebcet hesabıyla tarih düşürdüğü rubaisinde bunu şöyle ortaya koyar:Beklerken ümit Tanrı’nın gözdesini, Bir sırrın, kimse açmamış perdesini... Vermekteymiş –meğer ki– “Arş”, Ebced’den Dünyaya cihanın en büyük müjdesini!“Lale, Allah ve Hilal” başlıklı rubaisinde ise millî ve manevi değerleri birbirine karşı gösterenlere şöyle cevap verir:Tek varlık Türk’e din, vatan, istiklal! Üç unsuru ayrı-gayrı bilmekse muhal! Farkettiğin an, sen de “ne hikmet!” dersin: Birdir Ebced’de, lale, Allah ve hilal!Arif Nihat Asya, aynı zamanda bir Mevlâna hayranıdır. Mevlevi meşrep bir yapıya sahip olan sanatçı, “Mevlâna” için yazdığı şiirinde, Mevlâna’yı “Hüsnün dili, aşkın dili, gönlün dilidir bu.” diyerek özetler:Yaz kış, sabah akşam, gece gündüz demeden o, Esma-i ilahiyyeyi zikretti de gitti... Yaz kış, sabah akşam otururken ve dönerken Esrar-ı ilahiyyeyi zikretti de gitti... Duyguyla, tefekkürlerle kanatlandı yerinden; Her fikri ve her duyguyu şiir etti de gitti. Asya, Mevlâna’ya o kadar âşıktır ki, “Gündönümü” şiirinde bu aşkını, ölünce Mevlâna’nın yanına gömülmek isteği biçiminde ortaya koyar:Dostlarım, dostlarım, gündönümüdür... Ölürsem atmayın ortaya beni! Bir yer açın Mevlâna’nın yanında. Yatırın, yatırın oraya beni! Burcu burcu kokup çeker uzaktan Mevlâna toprağı, Konya’ya beni! Asya, Mevlâna’nın yanı sıra Yesevi ve Yunus gibi gönül erlerinin de hayranıdır. “Destan” şiirinde şöyle der:Siz gelin imdadımıza, Elimizden siz tutunuz; Mevlâna, Yesevi, Yunus.d. Toplumculuğu: Arif Nihat Asya, milli ve büyüten ve yetiştiren de kadındır, annedir. Onun için Asya, eserlerinde kadına, kıza, anneye çok önem verir. Toplumun sosyal problemleriyle yakından ilgilenen sanatçı, bunların kısır ideolojilerin dar çerçevelerine görüntü olmasına karşıdır. Hayatı boyunca, toplumun sosyal yaralarını istismar ederek güçlenmeye, toplumu sınıf kavgasına sürüklemeye çalışan marksist, sosyalist ve komünistlerle fikir mücadelesi yapmıştır.Onların halkın sosyal meselelerini savunmada ne kadar samimiyetsiz olduklarını ortaya koymaya çalışmıştır. Asya’nın şiirlerinde ve nesirlerinde “onlar” diye kastettiği, millî ve manevi değerlerden nasibini almamış, bunlara karşı olan, halktan kopuk nasipsizler ile, yurdu ve halkı bölmek isteyen bölücü ve marksistlerdir.Arif Nihat Asya’nın toplumcu tavrı, şiirlerinde mısraların, nesirlerinde satırların arasına yayılmış olarak yer alır. “Yurd” başlıklı rubaisinde belirttiği gibi, “Köyler vardır yolsuz, ışıksız ve susuz... / Canlar oralarda yalvarırlar “Su” diye / Biz burda havuz beğenmiyorken kuğusuz!”Asya, bir rubaisinde günlük hayattan alınmış sosyal muhtevalı bir konuyu, bir fantezi, bir hiciv havası içinde şöyle anlatır: “Bir hasta için radyodan kan isteniyor; / Tekrar tekrar durmadan isteniyor... / Biz “Davranalım, süslenelim, kurtaralım” / Derken olan oldu. Şimdi can isteniyor.” Toplumun ıstıraplarına karşı son derece hassas olan şair “Altı Kızlar” şiirinde ise “sosyal ıstırabın milli duygudan kıl kadar ayrılmayan bir mersiyesi”ni vücuda getirir:“İstanbul’da Kuştepe’nin, / Evlerine dönmemiş kızları / –Gayrı– göremezler güneşi, / Göremezler yıldızları!" "...Atılmış, itilmiş, unutulmuş / Bir mahalleden / Sepetleri kollarında, çilelerine razı / Altı yürek, altı gövde, altı kaderdi giden / Arsalar... sokaklar... yokuş... iniş / Toprak... kaldırım... asfalt... gidiş o gidiş!" Dr. Sakin Öner
Kültür Sanat
06 Ocak 2014 - 00:33
Güncelleme: 14 Şubat 2022 - 12:47
Bayrak Şairi Arif Nihat Asya'nın Fikir Dünyası
Edebiyatımızda, Türk milletinin varlığının ve Türk devletinin bağımsızlığının en kutsal sembolü olan ay-yıldızlı al bayrağımızın, değerini ve yüceliğini, “Bayrak” şiirinden daha veciz ifade eden bir şiir yoktur.
Kültür Sanat
06 Ocak 2014 - 00:33
Güncelleme: 14 Şubat 2022 - 12:47