Menenjit nedir, nasıl bulaşır ve kimlerde görülür? Bu tehlikeli hastalığın belirtileri, tedavi yöntemleri ve korunma yolları hakkında tüm detaylar haberimizde.
Beyin ve omuriliği çevreleyen zarların iltihaplanmasıyla ortaya çıkan menenjit, ciddi ve hayati risk taşıyan enfeksiyon hastalıkları arasında yer alıyor. Özellikle bebekler, küçük çocuklar, yaşlı bireyler ve bağışıklık sistemi zayıf olanlar açısından hayati önem taşıyan bu hastalık, hızlı ilerleyebildiği için erken tanı ve müdahale büyük önem taşıyor.
Uzmanlara göre menenjit, virüs, bakteri veya nadiren mantar kaynaklı olarak gelişebiliyor. Bakteriyel menenjit, hastalığın en tehlikeli türü olarak bilinirken, viral menenjitler genellikle daha hafif seyrediyor. Ancak her iki türde de doğru tanı ve zamanında tedavi kritik öneme sahip.
Menenjit Belirtileri Nelerdir?
Menenjit, genellikle aniden başlayan ve hızla kötüleşebilen bir hastalıktır. Belirtiler yaş gruplarına göre değişebilir ancak genel olarak şu semptomlar sıkça görülür:
Yüksek ateş
Şiddetli baş ağrısı
Ense sertliği (boynu hareket ettirmekte zorlanma)
Mide bulantısı ve kusma
Işığa karşı hassasiyet (fotofobi)
Bilinç bulanıklığı, halsizlik, uyku hali
Nöbet geçirme
Deride morumsu döküntüler (özellikle meningokok menenjitte)
Bebeklerde ise huzursuzluk, sürekli ağlama, emmede zorluk, bıngıldakta şişlik, halsizlik ve kaslarda gevşeme gibi belirtiler ön plandadır.
Menenjit Kimlerde Görülür?
Menenjit her yaş grubunda görülebilmekle birlikte, bazı risk gruplarında daha sık ortaya çıkar:
5 yaş altı çocuklar: Bağışıklık sistemlerinin tam gelişmemesi nedeniyle yüksek risk altındadırlar.
Yaşlı bireyler: Vücut dirençlerinin düşmesi nedeniyle menenjit riski artar.
Bağışıklığı baskılanmış bireyler: Kemoterapi gören hastalar, organ nakli yapılmış kişiler veya kronik hastalıkları olanlar daha savunmasızdır.
Kalabalık ortamlarda yaşayanlar: Öğrenci yurtları, askerî birlikler, kreşler gibi yerlerde hastalık daha kolay yayılır.
Seyahat edenler: Özellikle Sahra Altı Afrika gibi meningokok hastalığının yaygın olduğu bölgelere giden kişiler aşısızsa risk altındadır.
Menenjit Nasıl Bulaşır?
Menenjit bulaşıcı bir hastalıktır ve özellikle bakteriyel ve viral menenjitler kişiden kişiye geçebilir. Bulaşma yolları arasında şunlar bulunur:
Öksürük ve hapşırıkla havaya yayılan damlacıklar
Yakın temas (öpüşme, aynı kaptan yemek yeme)
Ortak kullanılan eşyalar (bardak, çatal-kaşık, havlu vb.)
Nadir de olsa burun ve boğaz mukozasındaki bakterilerin kana karışmasıyla
Mantar kaynaklı menenjit ise genellikle bağışıklığı düşük bireylerde görülür ve bulaşıcı değildir.
Tanı Nasıl Konur?
Menenjitten şüphelenildiğinde doktorlar acilen teşhis sürecini başlatır. Tanı genellikle şu yöntemlerle konur:
Fizik muayene (ense sertliği testi)
Kan testleri
Belden sıvı alma işlemi (lomber ponksiyon): Beyin omurilik sıvısının incelenmesi
BT ve MR gibi görüntüleme yöntemleri
Menenjit Tedavisi Nasıldır?
Tedavi yöntemi menenjitin türüne göre belirlenir:
Bakteriyel menenjit: Hemen hastaneye yatırılarak damardan antibiyotik tedavisi başlanır. Tedavi gecikirse ölüm riski artar veya kalıcı hasarlar gelişebilir.
Viral menenjit: Çoğu vaka kendiliğinden iyileşir. Dinlenme, sıvı takviyesi ve bazı durumlarda antiviral ilaçlarla takip edilir.
Mantar kaynaklı menenjit: Antifungal ilaçlarla tedavi edilir, ancak süreci uzundur.
Tedavi sürecinde hastanın beyin fonksiyonları, solunumu ve diğer yaşamsal belirtileri sürekli izlenir.
Menenjitten Korunma Yolları
Menenjit hastalığından korunmak mümkündür. En etkili yöntem ise aşılamadır. Türkiye’de çocuklara rutin olarak yapılan aşılar arasında menenjite karşı koruma sağlayanlar da bulunur:
Meningokok aşısı
Pnömokok aşısı
Hib (Hemofilus influenzae tip b) aşısı
Ayrıca şu önlemler de önemlidir:
Kalabalık ortamlarda hijyene dikkat etmek
Hasta kişilerle teması sınırlamak
Bağışıklık sistemini güçlü tutmak
Aşı takvimine sadık kalmak
Uzmanlardan Uyarı
Sağlık Bakanlığı ve uzman hekimler, özellikle çocuklarda görülen yüksek ateş, ense sertliği ve bilinç değişikliği gibi durumlarda zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini vurguluyor. Menenjitte erken teşhis, hayat kurtarıcı olmanın ötesinde kalıcı nörolojik hasarları da engelleyebiliyor.
