Kazakistan’ın başkenti ve iki büyük şehrinden biri olan Nur-Sultan, modern şehir planlaması ve yenilikçi mimarisi ile dikkat çekiyor.1998 yılına kadar Kazakistan’ın başkenti Almatı iken, ülkenin güney kesiminde yoğunlaşmayı önlemek amacıyla başkent, Astana olarak bilinen ve ülkenin ortasında konumlanan şehre taşınmıştır. 2019 yılında Kazakistan’ın kurucu Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev’in görevini bırakmasının ardından başkentin adı
Nur-Sultan olarak değiştirilmiştir.
Yeni Bir Şehir Yaratma Vizyonu
Kazakistan hükümeti, 21. yüzyıla ait yeni tip bir şehir yaratarak bağımsızlığını dünyaya duyurmayı amaçlamış ve 1998 yılında Astana’nın yeni master planı için uluslararası üne sahip mimarlar ve şehir plancılarının katıldığı bir yarışma düzenlemiştir. 14 ülkeden 27 projenin katıldığı yarışmada Japon mimar Kishō Kurokawa’nın çalışması birincilik ödülüne layık görülmüştür.
Kishō Kurokawa’nın Vizyonu
1934 doğumlu Kishō Kurokawa, Metabolizma hareketinin kurucularından biri olarak “Simbiyoz” adını verdiği kendi felsefesini oluşturmuştur. Kurokawa, hızlı büyüyen Astana için doğrusal arazi kullanımı modelini önermiş ve her beş yılda bir durumu analiz eden, esnek bir şekilde değiştirilen bir sistem geliştirmiştir. Önerisi, şehrin çekirdeğini koruyarak İşim Nehri’nin güney ve doğu taraflarında yeni bir şehir yaratmayı amaçlamaktadır.
Öne Çıkan Yapılar ve Projeler
Bayterek Kulesi: Şehrin simgesi haline gelen anıt ve gözlem kulesi, hayat ağacı ile üzerine yumurtasını bırakan efsanevi Samruk kuşundan esinlenmiştir. 97 metre yüksekliğindeki kule, şehrin panoramik bir görünümünü sunmaktadır.
Ak Orda Cumhurbaşkanlığı Sarayı: 2004 yılında tamamlanan ve
Kazakistan devlet başkanının resmî ikametgahı olan Ak Orda, uluslararası etkinlikler için yönetim ofislerine ve gala salonlarına ev sahipliği yapmaktadır.
Han Şatır Alışveriş ve Eğlence Merkezi: Foster + Partners tasarımı Han Şatır, geleneksel göçebe çadırından ilham alarak sıcaklık kontrolü sağlamakta ve çok çeşitli alışveriş ve eğlence tesisleri barındırmaktadır.
Hoşgörü ve Barış Sarayı: 2006 yılında açılan bu yapı, dünya dinlerine ortak bir zemin sağlamak ve dini anlayış ile insan eşitliğini teşvik etmek amacıyla inşa edilmiştir.
Gelecek İçin Planlar
Nur-Sultan, Kazakistan’ın modernleşme ve büyüme vizyonunun bir simgesi olarak çeşitli yenilikçi projelere ev sahipliği yapmaktadır. Şehir, altyapı, konut, havaalanı, istasyon ve iş merkezi gibi tesisler ile 2030 yılına kadar tamamlanması beklenen birçok proje ile geleceğe hazırlanıyor.
Nur-Sultan, modern mimarisi ve şehir planlaması ile sadece Kazakistan’ın değil, aynı zamanda dünyanın dikkatini çeken bir başkent olarak gelişmeye devam ediyor.
Öne Çıkan Yapılar ve Projeler
Altın Kuleler: 1998 yılında tamamlanan ve Ak Orda’yı koruyormuş izlenimi veren altın rengi cam ve çelik kaplı iki kule, devlet dairelerine ev sahipliği yapmaktadır.
Nazarbayev Center: Foster + Partners tarafından 2012 yılında tamamlanan ve Cumhurbaşkanlığı Sarayı ile Hoşgörü ve Barış Sarayı arasındaki merkezi eksende bulunan merkez, Kazakistan Cumhurbaşkanı’nın arşivi ve kütüphanesini barındırmaktadır.
KazMunayGaz Genel Müdürlüğü: Devlete ait petrol ve gaz şirketi olan KazMunayGaz’ın genel merkezi, 18 katlı simetrik iki binayı birbirine bağlayan bir kemer ile dikkat çekmektedir.
Astana Expo City 2017: Adrian Smith + Gordon Gill Architecture tarafından tasarlanan bu proje, "Geleceğin Enerjisi" temasını benimseyerek enerji verimliliği ve sürdürülebilirliği ön plana çıkarmaktadır. Expo sonrası alan, uluslararası şirketler ve girişimciler için bir ofis ve yenilik parkına dönüştürülmüştür.
Astana Stadyumu: Tabanlıoğlu Mimarlık tarafından tasarlanan ve Kazakistan’ın gelişen yeni başkentinin sembolü olması amaçlanan stadyum, futbol müsabakaları dışında farklı amaçlar için de kullanılabilmektedir.
Geleceğe Yönelik Vizyon
Nur-Sultan’ın büyüme vizyonu sadece mimari yapılarla sınırlı kalmamaktadır. Şehir, sürdürülebilirlik, çevre koruma ve yenilikçilik konularında da öncü rol üstlenmektedir. Güneş enerjisi, yağmur suyu geri dönüşüm sistemleri ve geniş yeşil alanlar gibi çevre dostu uygulamalar, şehrin modern yapısına entegre edilmiştir.
Sürdürülebilirlik ve Çevre Koruma
Yeşil Alanlar ve Ormanlar: Rüzgârlı mevsimlerde şehri tozdan korumak için güneyde geniş bir orman alanı oluşturulmuştur. Bu yapay orman, eko-endüstriyi, biyoteknolojiyi ve eko-medya endüstrisini canlandırmayı hedeflemektedir.
Dengeleme Havuzları ve Atık Yönetimi: İşim Nehri’nin kar suyunun yol açacağı taşkınlardan korunmak için büyük dengeleme havuzları tasarlanmıştır. Ayrıca, atık ve yağmur suyu geri dönüşüm sistemleri de şehrin tasarımına entegre edilmiştir.
Eğitim ve Kültür
Shabyt Yaratıcılık Sarayı: Güzel sanatlar okulu, konferans ve sergi salonları ile performans alanlarını barındıran bu yapı, Astana’nın sanatsal ve kültürel merkezlerinden biri olarak hizmet vermektedir.
AMC Astana Medya Merkezi: Tabanlıoğlu Mimarlık’ın tasarladığı bu merkez, Kazakistan ulusal radyo ve televizyon stüdyolarını, konser salonlarını ve medya üretimi ile ilgili ofis fonksiyonlarını barındırmaktadır.
Nur-Sultan, Kazakistan’ın modernleşme ve uluslararası alanda tanınma çabalarının bir simgesi olarak hızla gelişen ve büyüyen bir başkenttir. Yenilikçi mimarisi, sürdürülebilirlik odaklı projeleri ve kültürel zenginlikleri ile Nur-Sultan, 21. yüzyılın en dikkat çekici şehirlerinden biri olma yolunda ilerlemektedir. Kazakistan’ın geleceğe yönelik vizyonunu yansıtan bu başkent, hem yerel halk hem de uluslararası ziyaretçiler için büyüleyici bir merkez haline gelmiştir.