Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, öfkenin doğal bir duygu olduğunu ancak kontrol edilmediğinde ciddi bireysel ve toplumsal sorunlara yol açabileceğini belirtti. Tarhan, öfke kontrolü için “Önce söndür, sonra sebebini araştır” yaklaşımıyla itfaiyeci modelini önerdi.
“‘Herkes bana saygı göstermeli’ gibi düşünceler, öfkenin temelini oluşturabilir. Bu nedenle, öfkenin kaynağını anlamak, çözüm için kilit öneme sahiptir.”
“Öfke, cinsellik ve akıl gibi temel yaşam enerjilerinden biridir. Aşırılığı veya yokluğu zararlıdır. Dengeli bir şekilde yönetilmelidir.”
“Anne-babanın, çocuğun her istediğini yapmaması ve sınırlar koyması önemlidir. Çocuğa sakinleştirici bir şekilde ‘hayır’ diyebilmek, sağlıklı bir davranış gelişimini destekler.”
“Öfke genellikle ‘Neden bu kurabiye kırık?’ gibi basit bir olayla görünür hale gelir. Ancak altta yatan duyguların anlaşılması, ilişkilerdeki gerilimleri azaltır.”
“Kendimize yatırım yapmak, mal ve mülk edinmekten daha önemlidir. Kendi duygusal zekamızı geliştirmek, bireysel ve toplumsal huzuru artıracaktır.”
Öfke Nedir ve Neden Ortaya Çıkar?
Prof. Dr. Nevzat Tarhan, öfkenin genellikle tehdit, korku veya değersizlik hissi gibi durumlarda ortaya çıktığını ifade etti:- Hissetme: Öfke bir duygusal tetikleyiciyle başlar.
- Tepki Verme: Kişi genellikle refleksif olarak bağırma, küsme veya surat asma gibi tepkiler verir.
- Düşünme: En son, durumun analizi yapılır.
Öfke Sırasında Yapılması Gerekenler
Öfke ile mücadelede itfaiyeci modelini öneren Tarhan, süreci şu şekilde açıkladı:- Önce yangını söndür: Öncelikli olarak öfkenin ani etkisini durdurmaya odaklanın.
- Soğutma işlemi yap: Durum sakinleşince kendinize zaman tanıyın.
- Sebebi araştır: Öfkenin altında yatan nedeni analiz edin ve bu sebebi ele alın.
Öfkenin Sebepleri
Öfkenin kaynağı genellikle bireyin geçmiş deneyimleri, beklentileri veya düşünce kalıplarıyla ilişkilidir:- Değersizlik hissi
- Reddedilme veya önemsenmeme algısı
- Yargılanma korkusu
- Saygı görme isteği
“‘Herkes bana saygı göstermeli’ gibi düşünceler, öfkenin temelini oluşturabilir. Bu nedenle, öfkenin kaynağını anlamak, çözüm için kilit öneme sahiptir.”
Öfke Kontrolü Bir Enerji Yönetimi Meselesidir
Tarhan, öfkenin aslında bir enerji kaynağı olduğunu ve doğru yönlendirilmesi gerektiğini vurguladı:“Öfke, cinsellik ve akıl gibi temel yaşam enerjilerinden biridir. Aşırılığı veya yokluğu zararlıdır. Dengeli bir şekilde yönetilmelidir.”
Çocuklarda Öfke Kontrolü
Prof. Dr. Tarhan, erken yaşlarda görülen “katılma nöbetleri”nin çocuklarda öfke kontrol problemlerine işaret edebileceğini belirtti.“Anne-babanın, çocuğun her istediğini yapmaması ve sınırlar koyması önemlidir. Çocuğa sakinleştirici bir şekilde ‘hayır’ diyebilmek, sağlıklı bir davranış gelişimini destekler.”
Öfke ve İlişkiler
Tarhan, yakın ilişkilerde öfkenin çoğu zaman yüzeysel nedenlerden değil, daha derin duygusal çatışmalardan kaynaklandığını ifade etti. Bu durumu “kırık kurabiye fenomeni” ile açıkladı:“Öfke genellikle ‘Neden bu kurabiye kırık?’ gibi basit bir olayla görünür hale gelir. Ancak altta yatan duyguların anlaşılması, ilişkilerdeki gerilimleri azaltır.”
Toplum Olarak Öfkemizi Kontrol Etmeliyiz
Tarhan, toplum olarak artan öfke problemlerine dikkat çekerek şu öneride bulundu:“Kendimize yatırım yapmak, mal ve mülk edinmekten daha önemlidir. Kendi duygusal zekamızı geliştirmek, bireysel ve toplumsal huzuru artıracaktır.”
