Otomotiv Sektöründe Sıfır Araç Piyasası Yavaşladı, İkinci Elde Kayıplar Arttı

Türk otomotiv piyasası, 2023 yılına hızlı bir giriş yapmasına rağmen, bu yılın ilk çeyreğinde sıfır araç satışlarında belirgin bir yavaşlama yaşandı. Ayrıca, ikinci el piyasada geçen yılın son çeyreğinden itibaren başlayan düşüş devam ediyor. Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) Genel Başkanı Aydın Erkoç, bu durumu taşıt kredilerindeki daralmaya bağlıyor.

2023 yılının ilk çeyreğinde, ithal elektrikli araçlara olan yüksek ilgiye rağmen, sıfır araç piyasasının canlılığı sönükleşti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Mart ayında trafiğe kayıtlı yeni otomobil sayısı yıllık bazda yüzde 16,2 artışla 88,718 adet olarak gerçekleşti. Ancak bu oran, önceki aylarda kaydedilen yüksek artış oranlarına kıyasla düşük kaldı.

Erkoç, "Otomobilde ve toplamda son yılların en düşük düzeyine indiğimiz dikkati çekiyor," diyerek, ocak ayında yüzde 39,2, şubatta ise yüzde 63,8 artış yaşandığını hatırlattı. Yılın ilk üç ayında satılan ve trafiğe kaydedilen toplam sıfır otomobil sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 36,3 artarak 278,891 adet olurken, toplam araç sayısı yüzde 37,5 artışla 633,710 adede ulaştı.

Erkoç, "Sıfır araç piyasasındaki canlılık ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre sönük kaldı. Geçen yılın ilk çeyreğinde trafiğe kayıtlar önceki yılın eş dönemine göre otomobilde yüzde 62,3, toplamda yüzde 91,8’le yüksek oranlı artışlar göstermişti," şeklinde konuştu. Ayrıca, ilk çeyrekte 1,314 otomobil dahil toplam 6,792 taşıtın kaydı silinerek trafikten çekildiği bilgisini verdi.

MASFED Başkanı, otomotiv sektörünün önümüzdeki dönemlerde nasıl bir performans sergileyeceği konusunda belirsizliklerin sürdüğünü ve alınacak önlemlerin sektör için kritik önem taşıdığını vurguladı.

Taşıt kredisi hayal oluyor

Erkoç, taşıt kredilerini de değerlendirerek, “Otomotiv piyasasındaki performans kaybına etki eden başlıca faktörlerden biri de geçen yılın ikinci yarısından itibaren uygulanmakta olan “sıkı para politikası” uygulaması ile faizlerde yaşanan aşırı yükseliş paralelinde taşıt kredilerindeki daralma. Bankacılık sektörü ortalamasında bir yıl önce yüzde 24,6 olan taşıt kredisinin yıllık basit faizi, nisan ayın itibarıyla yüzde 57’yi aşmış bulunuyor. Taşıt kredisinde bankalara göre yüzde 3,6 ile yüzde 6,4 arasında değişen “aylık” faiz uygulanıyor. Dört yıl vade ile 200 bin TL taşıt kredisi çeken bir alıcının, dönem sonunda bankaya geri ödeyeceği toplam tutar 506-795 bin TL arasında değişiyor. Bankalar, özellikle ikinci el taşıt alımlarını daha az kredilendiriyor. Aylık bazda kullandırılan taşıt kredisi miktarının iyice düşmesi ve eski kullanımlara ait aylık geri ödemelerin de altına inmesi sonucu, taşıt kredisi hacmi bu yılın başından bu yana geriliyor. Bankacılık sektörünün kullandırdığı toplam taşıt kredilerinin Aralık 2023 sonunda 95,5 milyar lira olan toplam bakiyesinin, 9 Nisan itibarıyla 91,6 milyar liraya kadar indiği dikkati çekiyor” diye konuştu.

Fahiş akaryakıt fiyatları caydırıcı

Otomobil satışlarını baskılayan bir diğer unsurun da son yıllarda rekor artış kaydeden akaryakıt fiyatları olduğunu belirten Erkoç “Ankara’da bir litre benzin fiyatı nisan ayı itibarıyla bir yıl öncesine göre yüzde 105 artışla 45 lirayı, motorinin litre fiyatı da yüzde 116 artışla 44,5 liraya ulaşmış bulunuyor. Buna göre bir otomobilin deposunu doldurmanın bedeli, hacmine göre 1.750-2.700 lira arasında değişiyor. Akaryakıttaki fahiş fiyatlar talebi elektrikli otomobillere yöneltiyor. Ancak bu araçların batarya ömrünün 5 yıl veya 150.000 km. ve yenisinin pahalı olması ve henüz yeterli şarj istasyonu ve servis ağının oluşmaması caydırıcı unsur olarak öne çıkıyor” dedi.