Günümüz dünyasında tüketim, hayatımızın merkezinde yer alıyor. Alışveriş merkezlerinde gezmek, en yeni teknolojik cihazları satın almak veya sosyal medyada gördüğümüz trendleri takip etmek, günlük hayatımızın bir parçası haline geldi. Kapsam Haber yazarı Ramazan Çağlar, bu tüketim alışkanlıklarımızın nasıl ortaya çıktığını ve neden ihtiyacımız olmasa bile sürekli yeni şeyler alma isteği duyduğumuzu sorguluyor.
Tüketim toplumu kavramı, tam da bu soruların cevabını ararken ortaya çıkıyor.
Kapitalizmin Rolü
Ramazan Çağlar, tüketim toplumunun kökenlerini kapitalizmin dinamiklerinde arıyor. Kapitalizm, serbest piyasa ekonomisi ve rekabet sayesinde sürekli olarak yeni ürün ve hizmetlerin ortaya çıkmasına olanak tanır. Çağlar'a göre, şirketler kârlarını maksimize etmek için tüketicilerin ihtiyaç ve arzularını şekillendirmeye çalışıyor. Reklamcılık ve pazarlama stratejileri, bireylerin satın alma kararlarını etkileyerek tüketimin artmasına katkıda bulunuyor. Bu süreçte, insan emeği ve doğal kaynaklar sıklıkla sömürülüyor; çünkü üretim ve tüketim döngüsü, sürdürülebilir kârlar elde etmeyi amaçlıyor. Sonuç olarak, tüketim alışkanlıkları sürekli olarak manipüle ediliyor ve bireyler daha fazla tüketmeye teşvik ediliyor.
Tüketim Toplumunun Tarihsel Gelişimi
Tüketim toplumunun temelleri, 19. yüzyılda sanayi devrimi ile atılmaya başlanmıştır. Ramazan Çağlar, üretim teknolojilerindeki ilerlemelerin ürünlerin daha hızlı ve daha ucuz bir şekilde üretilmesine olanak tanıdığını belirtiyor. 20. yüzyılın başlarında kitlesel üretim ve kitlesel tüketim kavramlarının ortaya çıktığını vurgulayan Çağlar, özellikle II. Dünya Savaşı sonrasında ekonomik büyüme ve refah artışı ile birlikte tüketim kültürünün yaygınlaştığını ifade ediyor. Televizyon,
sinema ve diğer kitle iletişim araçları, tüketim alışkanlıklarının topluma yayılmasında önemli bir rol oynuyor. Bu araçlar, tüketicilerin zihninde ideal bir yaşam tarzı imajı oluşturarak tüketimi teşvik ediyor ve tüketim toplumunun kökleşmesine katkı sağlıyor.
Moda ve Medyanın Etkisi
Ramazan Çağlar,
moda endüstrisinin tüketim toplumunun önemli bir parçası olduğunu belirtiyor. İnsanların ne giyecekleri, nasıl makyaj yapacakları ve hangi yiyecekleri tüketecekleri gibi kararların moda endüstrisi tarafından şekillendirildiğini dile getiriyor. Moda dergileri, reklamlar ve sosyal medya, bireylerin moda algılarını etkileyerek tüketimi teşvik ediyor. Çağlar'a göre, moda yalnızca estetik bir tercih değil, aynı zamanda bir statü simgesi haline geliyor. İnsanlar, sosyal çevrelerinde kabul görmek ve prestij kazanmak için moda trendlerini takip etmeye yöneliyor. Bu durum, tüketimin bir kimlik ifadesi haline gelmesine yol açıyor ve bireylerin sosyal statülerini yükseltmek amacıyla tüketim yapmalarına neden oluyor.
Medya ve Kültürel Etkiler
Sinema ve tiyatro, tüketim toplumunun kültürel kodlarını yaymak için etkili araçlar olarak kullanılmıştır. Ramazan Çağlar, filmler ve dizilerin tüketim alışkanlıklarını normalleştirirken izleyicilere belirli bir yaşam tarzı sunduğunu ifade ediyor. Bu içeriklerin izleyicilerin tüketim kalıplarını ve tercihlerinin şekillenmesine katkıda bulunduğunu belirtiyor. Çağlar'a göre, popüler bir filmde görülen bir moda trendi, kısa sürede geniş kitleler tarafından benimsenebilir. Medya, tüketim toplumunun oluşumunda ve sürdürülmesinde merkezi bir rol oynar, çünkü tüketici davranışlarını yönlendirir ve tüketim kültürünü sürekli olarak besler.
Nuri Alço ve Tüketim Toplumu Eleştirisi
Ramazan Çağlar, Türk sinemasının tanınmış isimlerinden biri olan Nuri Alço'nun toplumsal eleştirileriyle bilindiğini ifade ediyor. Özellikle 37 yıl önce Orhan Gencebay ile birlikte rol aldığı "Feryada Gücüm Yok" filmindeki sahne, tüketim toplumunun planlı bir şekilde oluşturulduğunu gözler önüne seriyor. Çağlar, bu sahnede ekonomik güç sahiplerinin
medya ve sanat aracılığıyla bireylerin tüketim alışkanlıklarını ve yaşam tarzlarını nasıl şekillendirdiğinin anlatıldığını belirtiyor. Filmde geçen diyalog, kara paraların meşru iş alanlarına dönüştürülerek, toplumun tüketim alışkanlıklarının nasıl manipüle edildiğini vurguluyor.Çağlar, bu sahnenin tüketim toplumunun yalnızca ekonomik bir olgu olmadığını, aynı zamanda sosyokültürel bir mühendislik projesi olduğunu da ortaya koyduğunu ifade ediyor. İnsanların hangi kitapları okuyacağı, hangi filmleri izleyeceği gibi kararların toplumu yönlendiren güç odakları tarafından belirlendiğini söylüyor. Böylece, yeni bir kuşağın belirli bir tüketim ve yaşam tarzına göre şekillendirildiğini belirten Çağlar, Nuri Alço'nun canlandırdığı karakterin toplumsal farkındalık yaratma amacı güden bir eleştiri niteliğinde olduğunu ve izleyicilere tüketim alışkanlıklarının nasıl manipüle edilebileceğini düşünme fırsatı sunduğunu dile getiriyor.Tüketim toplumu, kapitalizmin dinamikleri ve medya aracılığıyla inşa edilen bir yapıdır. Bu toplum düzeni, bireylerin sosyal statü ve kişisel tatmin elde etmek amacıyla daha fazla tüketmeye teşvik edilmesini sağlar. Ramazan Çağlar, moda, medya ve reklamcılık gibi araçların tüketim alışkanlıklarını şekillendirerek bireylerin tüketici kimliklerini oluşturmalarına katkıda bulunduğunu belirtiyor. Nuri Alço'nun filminde olduğu gibi, tüketim toplumunun eleştirisi, bireylerin bu manipülatif süreçlerin farkına varmasına ve daha bilinçli tüketim alışkanlıkları geliştirmelerine olanak tanır. Çağlar, tüketim toplumunun eleştirisi ve farkındalığın artırılmasının daha sürdürülebilir ve bilinçli bir toplumsal yapının oluşmasına katkıda bulunabileceğini ifade ediyor.Bu makale, Kapsam Haber yazarı Ramazan Çağlar tarafından kaleme alınmıştır. Detaylı inceleme için
bu bağlantıya tıklayın. 
