Azerbaycan’ın büyük şairi ve fikir adamı Bahtiyar Vahapzâde’nin şiirlerinde vatan kavramı nasıl şekillendi? Türk edebiyatında vatan teması hangi şairlerle günümüze ulaştı?
Türk şiirinin ve nesrinin en önemli unsurlarından biri olan vatan kavramı, tarihten günümüze kadar birçok şair ve yazarın eserlerinde yer aldı. Özellikle Namık Kemal ile birlikte güçlenen vatan fikri, Ziya Gökalp, Mehmet Akif Ersoy, Yahya Kemal Beyatlı ve Orhan Şaik Gökyay gibi isimlerle edebiyatımızda kökleşti.
Azerbaycan’ın büyük şairlerinden Bahtiyar Vahapzâde de bu kutsal fikri savunan önemli isimlerden biri oldu. Onun, vatan sevgisini işleyen dizeleri, sadece bir şairin mısraları değil, aynı zamanda milletine duyduğu sadakatin bir belgesi niteliğindedir.
Yazar ve araştırmacı M. Halistin Kukul, Bahtiyar Vahapzâde’nin vatan fikrini nasıl işlediğini ele alırken, bu kavramın yalnızca Azerbaycan’la sınırlı olmadığını, Türk Dünyası’nın ortak bilinci olduğunu vurgulamaktadır. Vahapzâde’nin 1966 yılında kaleme aldığı “Torpagdan Pay Olmaz” şiiri, Sovyet destekli Ermeni taleplerine karşı güçlü bir haykırış oldu. Şair, toprağın paylaşılamayacağını, ancak kanla mühürlenerek korunabileceğini dile getirdi.
M. Halistin Kukul, Vahapzâde’nin şiirlerinde işlediği vatan temasının sadece edebi bir kurgu değil, tarihsel bir gerçeklik ve milli bilinç olduğunu ifade etmektedir. 1992 yılında yazdığı “Hakkı Yok” şiiri de, milletin birliğine ve toprak bütünlüğüne yapılan saldırılara karşı bir isyan niteliğindeydi.
Ayrıca, Kur’an-ı Kerim’de de vatanın korunması gerektiği defalarca vurgulanır. Mümtahine, Haşr ve Bakara surelerinde geçen ayetler, yurt savunmasının inanç temelli bir sorumluluk olduğunu gösterir.
Bahtiyar Vahapzâde’nin vatan temalı şiirleri, Azerbaycan’ın ve Türk Dünyası’nın yaşadığı zorluklara bir başkaldırı niteliğindedir. Onun “Vatan” şiiri, bu derin hissiyatı ve milli şuuru en iyi yansıtan eserlerden biridir:
"Çağırır şimdi bütün milleti imdada vatan,
Değişilmez ey oğul, cennete dünyada vatan."
Bahtiyar Vahapzâde’nin vefatının 16. yılında, onu rahmetle anıyor ve şiirlerinde işlediği vatan sevgisini yeniden hatırlıyoruz.
M.Halistin Kukul'un makalesinde ayrıntıları bulabilirsiniz.
Devamı: Bahtiyar Vahapzâde’de Vatan Düşüncesi – M. Halistin Kukul
