Kitap Okumayan Bir Toplum, Düşünmeyen Bir Gelecek
Türkiye’de kitap okuma oranları, son yıllarda yalnızca bireysel değil, toplumsal ölçekte bir kriz sinyali veriyor. Yayıncılar Yardımlaşma Derneği (YAYDER) Genel Sekreteri Vesile Kızılboğa’nın açıklamaları, bu alanda gelinen noktayı çarpıcı istatistiklerle ortaya koydu. Kızılboğa, Türkiye’de 15 yaş ve üzeri nüfusun yüzde 73’ünün kitap okumadığını belirterek, "Kitapsız bir nesil tehlikesiyle karşı karşıyayız" dedi.
Millî Eğitim Bakanlığı’nın 2023 verilerini de hatırlatan Kızılboğa, "İlkokulda okuma oranı yüzde 25 iken, bu oran ortaokulda yüzde 8’e, lisede ise sadece yüzde 1,01’e düşüyor. Yılda kişi başına ortalama sadece 7.2 kitap okunuyor. Bu, kültürel bir çöküşün habercisidir" ifadelerini kullandı.
“Yayıncılık Sadece Üretim Değil, Sorumluluktur”
Kurucusu olduğu Vesprime Medya ile bağımsız yayıncıları destekleyen birçok projeye imza atan Vesile Kızılboğa, artık bu tecrübesini YAYDER çatısı altında kamu yararına dönüştürmeyi hedefliyor. “Yayıncılık sadece üretim değil, aynı zamanda sorumluluktur” diyen Kızılboğa, kültür politikalarının şekillendirilmesinde yayıncıların daha aktif bir rol üstlenmesi gerektiğini savunuyor.
Kırsal Bölgeler İçin Eylem Planı: Kitap Kutularından Dijital Kodlara
Kızılboğa, özellikle kırsal bölgelerde çocukların kitaba erişimi için yeni projeler hazırladıklarını açıkladı. Önerileri arasında PTT’nin indirimli kitap gönderim tarifesinin okuma seferberliği için kullanılması, “Gezici Kitap Kutuları”, QR kodlu dijital yazar etkileşimleri ve yerel yönetimlerle geliştirilecek okuma etkinlikleri yer alıyor.
Henüz taslak aşamasında olan bu projelerin, ilgili tüm kurumlarla birlikte geliştirilmesi gerektiğini belirten Kızılboğa, “Bu, sadece bir STK’nın değil, eğitimcilerin, yerel yönetimlerin, medya ve özel sektörün omuz vermesi gereken bir süreçtir” dedi.
Yeni Dönem Stratejisi: Kadın Yayıncılara Fon, Dijital Edebiyat Platformları
YAYDER’in yeni dönem projeleri yalnızca okuma oranlarını artırmakla sınırlı değil. Dernek, kadın yayıncılara yönelik mikro fonlar, genç ve çocuk edebiyatına özel dijital tanıtım platformları ve belediyelerle iş birliği içinde yürütülecek bölgesel okuma kampanyaları gibi çeşitli sosyal ve kültürel projeleri de gündemine aldı.
“Okuma Alışkanlığı Lüks Değil, Toplumsal Bir Hak Olmalı”
Son olarak Vesile Kızılboğa, konuyu yalnızca bireysel alışkanlık düzeyinde değil, sosyal adalet ekseninde değerlendirdi: “Kitaba ulaşmak, sadece şehirli ve ekonomik olarak avantajlı kesimlerin ayrıcalığı olmamalı. Okuma alışkanlığı bir kültür meselesidir ama aynı zamanda toplumsal bir haktır. Her çocuğun kitaba erişimini sağlamak zorundayız.”
