Ziya Gökalp kimdir? Türk milliyetçiliği hareketini sistemleştiren ilk fikir adamı olan Ziya Gökalp, 1876’da Diyarbakır’da doğmuş, ilk ve ortaöğrenimini orada tamamlamıştır.
Babası, küçükken vefat ettiğinden, amcasının himâyesinde büyümüştür. Ancak; amcası, onun, İstanbul’da, Darülfunun’da okumasını arzu etmemiş, kızıyla evlendirmeyi düşünerek Diyarbakır’da kalmasını istemişti. Bu durum ve çevresinden gelen birtakım olumsuz baskılar, Gökalp’i intihara kadar sürüklemiş, beynine bir kurşun sıkmış fakat vefâtına sebep olmamıştı.Bunun üzerine İstanbul’a kaçan Ziya Gökalp,parasız yatılı Baytar Mekteb-i Âli’sine girmiştir. Ancak, tekrar Diyarbakır’a dönmek zorunda kalmıştır. Dönüşünde, bütün servetini kendisine bırakan amcasının kızıyla evlenmiş, okumayı çok sevdiğinden kısa zamanda şöhreti yayılmıştı.İlerki yıllarda, Gökalp, İttihat ve Terakki’nin Diyarbakır şubesini kurarak aktif siyasete katılmış oldu.Edebî hayatı ise, 1910’da Genç Kalemler’de başlamışıtır. Tabiî ki, siyasî faaliyetleri de devam ediyordu. 1919 yılı başlarında Malta’ya sürüldü.Millî hareketin başlamasıyla yurda döndü. Diyarbakır’da, Küçük Mecmua’yı çıkardı. Lozan Antlaşması’ndan sonra Maarif Vekâleti Talim Terbiye Kurulu Reisliği’ne atanarak Ankara’ya çağrıldı.Tedavi edildiği İstanbul’da, 24 Ekim 1924 tarihinde, kırk sekiz yaşında vefât etti. Mezarı, Sultan Mahmut Türbesi’nde bulunmaktadır. Ziya Gökalp; felsefî nesir eserler, manzûm ve mensur masallar, mektup türünde yazılar ve öğretici şiirler yazmıştır. Bizim ilk sosyoloğumuzdur.ESERLERİ: Türkleşmek-İslâmlaşmak- Muasırlaşmak, Türkçülüğün Esasları, Türk Töresi, Türk Medeniyeti Tarihi, Doğru Yol, Altun Işık, Malta Mektupları, Kızılelma, Yeni Hayat...TURANNabızlarımda vuran duygular ki tarihinBirer derin sesidir, ben sahifelerde değil
Güzide, şanlı, necip ırkımın uzak ve yakın
Bütün zaferlerini kalbimin tanininde
Nabızlarımda okur, anlar, eylerim tebcil. Sahifelerde değil, çünkü Atilla, Cengiz
Zaferle ırkımın tetviç eden bu nasiyeler,
O tozlu çerçevelerde, o iftira amiz
Muhit içinde görünmekte kirli, şermende;
Fakat şerefle numayan Sezar ve İskender! Nabızlarımda evet, çünkü ilm için müphem
Kalan Oğuz Han'ı kalbim tanır tamamiyle
Damarlarımda yaşar şan-ü ihtişamiyle
Oğuz Han, işte budur gönlümü eden mülhem: Vatan ne Türkiye'dir Türklere, ne Türkistan
Vatan, büyük ve müebbet bir ülkedir, Turan.