TEMA Vakfı Deprem Sonrası Yapılacak Çalışmalara Dikkat Çekti

TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç, 6 Şubat tarihinde yaşanan depremler sonrasında yapılacak planlama çalışmalarının bütüncül bir bakış açısıyla ve ekosistem dikkate alınarak yapılması gerektiğini vurguluyor. Yıkım yaşamış olan geniş coğrafyanın hem bölge insanının hem de doğanın haklarına aykırı kararlar, tarihsel ve kültürel bağlamından kopuk yeni yerleşim alanlarının oluşmasına ve geri dönüşü mümkün olmayacak yeni sorunlara neden olabileceğini belirtiyor.

Ataç, afetten etkilenmiş yurttaşların barınma ihtiyaçlarının acilen giderilmesi gerektiğini ve şehirlerin sürdürülebilir bir şekilde yeniden kurgulanmasının da çok ciddi bir ihtiyaç olduğunu vurguluyor. Ancak, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi olan 126 sayılı kararnamenin meraların ve ormanların korunacağından, yıkıntı atıklarının çevre ve insan sağlığını tehdit etmeyecek şekilde bertaraf edileceğinden ve depremden etkilenen illerin bütüncül bir yaklaşımla planlanarak inşa edileceğinden endişe duyduklarını belirtiyor.

TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç'ın sözleri, deprem sonrası yapılacak planlama çalışmalarının sadece anlık ihtiyaçlar değil, uzun vadeli bir bakış açısıyla ve ekosistem dikkate alınarak yapılması gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, yapılan planlamaların bölge insanının ve doğanın haklarına saygılı olması ve tarihsel ve kültürel bağlamdan kopuk yeni yerleşim alanlarının oluşmaması gerektiğini belirtiyor.

4 Mart 2023 tarihinde Türkiye'nin batısındaki İzmir kentinde meydana gelen deprem birçok insanı evsiz bırakmış, bina ve altyapıda ciddi hasarlara neden olmuştur. Şehir planlama ve mimarlık uzmanı Deniz Ataç, depremden etkilenen vatandaşlara barınak sağlanması ve şehirlerin sürdürülebilir bir şekilde yeniden inşa edilmesi gerektiğini vurguladı. Ataç, ormanların ve çayırların korunmasını, molozların çevre ve halk sağlığını tehdit etmeyecek şekilde bertaraf edilmesini, depremden etkilenen kentlerin bütüncül bir yaklaşımla yeniden inşa edilmesini amaçlayan 126 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin uygulanmasına ilişkin endişelerini dile getirdi. Ataç, depremden etkilenen geniş coğrafyada hem insanın hem de doğanın haklarını ihlal eden, tarihi ve kültürel bağlamlardan kopuk yeni yerleşim alanları yaratan kararların geri dönüşü olmayan yeni sorunlara yol açabileceği uyarısında bulundu.

Ataç, kentlerin yeniden inşasının aşamalar halinde uygulanabilecek, uzun bir döneme yayılabilecek ve çok paydaşlı katılımla gerçekleştirilebilecek bir konu olduğunu savundu. Bu süreçte kısa ve orta vadede insanların yaşam alanlarını kalıcı olarak terk etmek zorunda kalmadan şehirlerini, kültürlerini ve doğal kaynaklarını korumalarını sağlayan kaliteli geçici yaşam koşulları sağlanmalıdır. Doğal alanlara zarar vermeyen, çevre dostu, sağduyulu ve hiçbir grubu dışlamadan geliştirilen çözümler, insanların mevcut sosyal ve mekansal ilişkilerini sürdürebilmelerini sağlayacak şekilde tasarlanmalıdır. Kentsel ve kırsal toplulukların ihtiyaçlarının farklı olduğunu, bu nedenle bu çeşitliliği dikkate alan ve uygun yer ve formlar sağlayan geçici barınma tiplerinin sunulması gerektiğini vurgulayan Ataç, bu durumun belirtilmesi gerektiğini vurguladı.

Ataç, kentsel ve kırsal alanlardaki yıkım sonrası kaybın sadece yerleşim alanları değil, tarımı, sanayisi, kültürel varlıkları ve eşsiz coğrafyasıyla çöken değerli bir sistem olduğunu da hatırlattı. Bu çöküşü gidermenin tek yolu bütüncül ve ekosistem temelli kalkınma planları, bölge planları, çevre düzenleme planları ve müteakip imar planlarından geçmektedir.

Ataç, salgın, yangın, sel, deprem, kuraklık gibi ardı ardına gelen felaketlerin toplum olarak çok riskli koşullarda yaşadığımızı hatırlattığını belirtti. Bu nedenle, şehir ve bölge planlaması, depremler ve iklim krizi gibi örtüşen risk faktörlerine karşı esnek bir yaşam tasarlamak için sahip olduğumuz en güçlü araçtır.

Ataç, planlamada bir diğer önemli konunun da insanı bölgeden ayıran ve karar alma sürecinden dışlayan yaklaşımlardan uzak durmak olduğunu vurguladı. Felaket sonrası toparlanma süreci ne kadar şeffaf ve katılımcı olursa, kayıpların onarılması ve bölgede yeni bir yaşamın kurulması da o kadar sağlıklı olur. Ataç, insanların uzun vadede barış, huzur ve refah içinde yaşayabileceği güvenli şehirlerin ancak planlama ile yeniden üretilebileceğini belirtti.