Halistin Kukul: Peyami Safa Ve Doğu-Batı Sentezi

Yazar M. Halistin Kukul, Osmanlı-Türk Cihan Devleti'nin çöküş dönemi edebiyatının güçlü ve sağlam temeline hayret ettiğini belirterek, bu büyük imparatorluğun iç çekişmeler, dış emperyal güçlerin saldırıları ve "Hasta Adam" imajıyla direnerek son yetmiş yılını geçirmesine rağmen nasıl bu kadar büyük bir edebiyata sahip olduğunu anlamadığını ifade etti.

Yazar, Mehmet Akif Ersoy, Yahya Kemal, Ali Fuat Başgil, Faruk Nafiz Çamlıbel, Ziya Gökalp, Ömer Seyfettin, Ziya Osman Saba, Halide Edip, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Reşat Nuri Güntekin, Refik Halit Karay, Necip Fazıl Kısakürek, Arif Nihat Asya, Mehmet Emin Yurdakul, Süleyman Nazif, Enis Behiç Koryürek, Halit Fahri Ozansoy, Yusuf Ziya Ortaç, Orhan Seyfi Orhon, Orhan Şaik Gökyay ve Peyami Safa gibi birçok şair, yazar ve düşünce adamının bu dönemde ortaya çıktığını söyledi.

Kukul, Peyami Safa'nın "Doğu Batı Sentezi" adlı eseri üzerinden genel bir değerlendirme yapmak istediğini belirtti. Peyami Safa, Türk düşüncesini Avrupa'nın bilimsel görüşünü dogmatizme kadar benimsemeye çalışırken, şarklıya özgü güçlü sezgi yeteneğimizi de geliştirmemiz gerektiğini ifade etti. Peyami Safa'nın genç nesillere önemli bir mesajı olduğunu belirten yazar, Türk devrimini Frenk taklitçiliğinden kurtaracak sentezin hem Batı düşünce akımlarında hem de milli ve dini geleneklerimizde bulunabileceğini vurguladı.

Yazar, Peyami Safa'nın "Doğu-Batı Sentezi" adlı kitabında Doğu ve Batı medeniyetleri üzerine düşündüğünü ve Batı medeniyetinin insanlığın üzerine bir dağ gibi çöktüğünü analiz ettiğini ifade etti. Türkiye'nin kapılarını Batılılaşmaya açtığını ancak bu durumun sonuçlarını iyi anlamamız gerektiğini belirtti. Peyami Safa'nın "Türk İnkılâbına Bakışlar" adlı eserine yeterince ilgi gösterilmediğini ifade eden yazar, Türk düşüncesinin tarihi niteliklerini ve Türk-Batı ilişkilerini daha derinlemesine düşünmemiz gerektiğini söyledi. Makalenin Tamamı için TIKLA