Türkiye’nin Marmara Bölgesi’nde, Kocaeli’nin güneybatısında yer alan Darıca, tarihi kökleri, coğrafi yapısı, kültürel çeşitliliği ve doğal güzellikleriyle dikkat çeken önemli bir yerleşim yeridir. İsmini, sahilden 200 metre kuzeyde bulunan ve günümüzde sadece bir burcu ayakta kalan Darıca Kalesi’nden alan ilçe, aynı zamanda "Kuş Cenneti" unvanıyla doğa tutkunlarının uğrak noktasıdır.
Tarihi Derinlik: Darıca’nın Binlerce Yıllık Hikâyesi
Darıca’nın tarihi, MÖ 12. yüzyıla kadar uzanmakta olup, bölge önce Yunan kavimlerinin istilasına uğramış, ardından Trakya’dan gelen Frigler ve Misyalılar bölgeye yerleşmiştir. M.Ö. 378 yılında kurulan Bitinya Krallığı döneminde önem kazanan Darıca, daha sonra Roma İmparatorluğu’na bağlanarak Bizans yönetimine geçmiştir.
1329 yılında Pelekonon Savaşı sırasında Osmanlı Hükümdarı Orhan Gazi, Bizans İmparatoru III. Andronikos’u mağlup etmiş, böylece Darıca Osmanlı topraklarına katılmıştır. Ancak 1402 Ankara Savaşı sonrası Osmanlı’da yaşanan Fetret Devri sırasında Şehzade Süleyman’ın destek karşılığında Darıca’yı Bizans’a bırakmasıyla bölge geçici olarak elden çıkmış, Gazi Timurtaşoğlu Umurbey tarafından yeniden fethedilerek Osmanlı’ya kazandırılmıştır.
Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde Darıca’dan “Dar Uca” olarak bahsedilirken, Rumlar bölgeye uzun süre “Arecu”, Bizans kaynakları ise “Kalos Agros” adını vermiştir. Cumhuriyet döneminde halk arasında “Daruça” olarak anılan ilçe, zamanla bugünkü “Darıca” ismini almıştır.
İşgaller, Göçler ve Direniş Yılları
1914-1921 yılları arasında Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı sürecinde Darıca büyük sıkıntılar yaşamıştır. 28 Nisan 1921’de Yunan ve İngiliz birlikleri tarafından işgal edilen ilçe, 26 Haziran 1921’de işgalden kurtarılmıştır. Bu süreçte yerel halk Üsküdar, Tavşancıl ve Kartal gibi bölgelere göç etmek zorunda kalmıştır. Yerli direnişçiler, Kuvayı Milliye güçleriyle birlikte bölgeyi savunarak kurtuluşa katkı sağlamıştır.
Büyük Aslan Bey, Arnavut Kaplan Ağa ve Kara Aslan gibi halk kahramanları, işgale karşı gösterdikleri direnişle Darıca’nın tarihine iz bırakmışlardır. Savaş sonrası göçlerle birlikte bölgeye Girit, Selanik, Serez ve Kavala gibi yerlerden gelen Türkler yerleştirilmiştir.
Coğrafi Yapısı ve Stratejik Konumu
Darıca, Kocaeli Yarımadası’nın güney kıyı şeridinde, İstanbul’a sadece 51 km uzaklıkta, Gebze ilçesinin güneybatısında konumlanmıştır. 114 km² yüzölçümüne sahip olan ilçe, denizden 28 metre yükseklikte olup; kuzeyde Gebze, doğuda Eskihisar, batıda ise İstanbul’un Tuzla ilçesiyle komşudur.
Toprak yapısı Dolmatik-Kalkerli, yer şekilleri ise Neoletik döneme kadar uzanır. Girintili çıkıntılı sahil şeridi, doğa harikası koyları ve özellikle Bayramoğlu Yarımadası, Darıca’nın doğayla bütünleşen yüzünü oluşturur. Ancak ilçe, birinci derece deprem kuşağında yer alması sebebiyle dikkatli şehirleşme politikaları gerektirir.
Sağlık Hizmetleri ve Sosyal Altyapı
1950 yılında kurulan Darıca Hükümet Tabipliği, zamanla büyüyerek bölgedeki sağlık hizmetlerinin temelini oluşturmuştur. 1987 yılında yapılan yeni sağlık ocağı binasına taşınan merkez, yıllar içinde Nenehatun, Fevzi Çakmak, Kazım Karabekir ve Piri Reis mahallelerine kurulan sağlık ocaklarıyla desteklenmiş ve ilçedeki sağlık hizmetleri yaygınlaştırılmıştır. Günümüzde Darıca, Kocaeli'nin sağlık altyapısı en güçlü ilçelerinden biri konumundadır.
Nüfus Hareketleri ve Demografik Değişim
Darıca’da ilk resmi nüfus sayımı 1831 yılında gerçekleştirilmiş, bu sayımda nüfus 4500 kişi olarak belirlenmiştir. 1910 yılında çıkan büyük yangın sonucu 900 ev yanmış, özellikle Rum nüfus İstanbul adalarına, Türkler ise civar köylere göç etmiştir.
Lozan Antlaşması sonrasında 1924’te yapılan mübadeleyle Yunanistan’dan gelen göçmenlerin bir kısmı Darıca’ya yerleştirilmiş, Cumhuriyetin ilk yıllarında yapılan 1927 sayımında ise nüfus 2115 kişi olarak belirlenmiştir.
1960’lardan itibaren Romanya ve Bulgaristan’dan gelen Türk göçmenler ile birlikte, Darıca’nın nüfusu hızla artmıştır. Sanayileşmenin etkisiyle Türkiye’nin dört bir yanından özellikle Kars, Erzurum, Gümüşhane, Tunceli, Bilecik ve Bolu gibi illerden iş gücü göçü almıştır.
1990’lı yıllarda nüfusu 53.300, günümüzde ise resmî nüfus 85.818 olarak kaydedilmiştir. Yaz aylarında tatil ve günübirlik ziyaretçilerle bu sayı 120 bine kadar ulaşmaktadır.
Kültürel Zenginlik ve Doğal Güzellik: Kuş Cenneti Darıca
Darıca, yalnızca tarihiyle değil, doğal yapısıyla da büyük bir değere sahiptir. Özellikle Darıca Kuş Cenneti ve Hayvanat Bahçesi, Türkiye’nin ilk özel hayvanat bahçelerinden biri olarak hem eğitim hem turizm açısından önemli katkılar sunmaktadır. Bayramoğlu sahili, deniz manzaralı yürüyüş yolları, mesire alanları ve doğa parkurları ile Darıca, şehir yaşamından uzaklaşmak isteyenlerin nefes aldığı bir merkezdir.
Darıca; tarih boyunca farklı kültürlerin izlerini taşıyan, doğal güzellikleriyle göz kamaştıran, hızla gelişen ve modernleşen yapısıyla Marmara Bölgesi’nin dikkat çeken ilçelerinden biridir. Sanayi, turizm, kültür ve doğayı bir arada sunan bu özel ilçe, geçmiş ile geleceği başarıyla buluşturmaktadır.
Haber: Amine Çalışkan
