Kanser türlerinin hemen hepsinin geçmişe göre daha erken yaşlarda görülmeye başlaması dikkat çekiyor.
Tiroid kanseri de son yıllarda genç yaş gruplarında daha sık rastlanan bir sağlık sorunu haline geldi. Acıbadem Altunizade Hastanesi'nden Prof. Dr. Murat Topdağ, gençlerde tiroid kanseri sıklığının artmasının nedenlerini açıklıyor. Çevresel ve genetik faktörler, bu artışta önemli bir rol oynamaktadır.
Çevresel Faktörlerin Rolü
Çevresel faktörler, gençler arasında tiroid kanseri oranlarının artmasında kritik bir rol oynamaktadır. Radyasyon, kimyasal toksinler ve hava kirliliği bu faktörler arasında yer alır. Tıbbi görüntüleme yöntemlerinin yaygınlaşması, ergenlerde tiroid kanseri riskini artırmaktadır. X-ışınları ve BT taramaları, iyonlaştırıcı radyasyona maruz kalmayı içermekte ve bu tür radyasyon, özellikle ergenlik döneminde daha yüksek tiroid kanseri riski ile ilişkilendirilmektedir.
Tarihi Olayların Etkileri
Çernobil felaketi sonrası bölgede yaşayan çocuk ve ergenlerde tiroid kanseri oranlarında ciddi artışlar gözlemlenmiştir. Bu durum, radyasyon maruziyeti ile doğrudan bağlantılıdır ve radyasyonun etkilerini açıkça ortaya koymaktadır.
Kimyasal Toksinlerin Etkileri
Kimyasal toksinler, hormon dengesini bozarak kanser riskini artırabilir:
- Poliklorlu Bifeniller (PCB'ler) ve Polibromlu Difenil Eterler (PBDE'ler): Tiroid hormonlarının biyosentezini, taşınmasını ve bağlanmasını bozar.
- Bisfenol A (BPA) ve Ftalatlar: Hormonları taklit eder ve tiroid fonksiyonlarını olumsuz etkiler. Bu kimyasallar, plastikler ve kişisel bakım ürünlerinde yaygın olarak bulunur.
Pestisitler de tiroid sağlığını olumsuz etkileyebilir:
- Organofosfatlar ve Organoklorinler: Tarımda kullanılır ve tiroid hormon seviyelerinde değişikliklere yol açabilir.
Hava Kirliliği ve İklim Değişikliği
Hava kirliliği de tiroid kanseri riskini artırır. İnce partikül madde (PM2.5) maruziyeti, daha yüksek papiller tiroid karsinomu insidansına yol açabilir. PM2.5, vücuda nüfuz eden toksik metaller ve organik bileşikler taşır.İklim değişikliği de tiroid bozuklukları riskini artıran bir faktördür. Küresel ısınma ve topraktaki besin azalması, iyot eksikliğine neden olur. Özellikle iyot eksikliği, kıyı bölgelerinden uzakta yaşayan popülasyonları etkiler.
Genetik Yatkınlıkların Rolü
Tiroid kanserindeki artış, gençler arasında özellikle dikkat çekicidir ve genetik faktörlerle yakından ilişkilidir. Genç bireylerde görülen tiroid kanseri vakalarının artmasının altında yatan nedenlerden biri kalıtsal genetik yatkınlıklardır. Bu yatkınlıklar, çeşitli genetik
Mutasyonlar ve polimorfizmler aracılığıyla tiroid kanserine zemin hazırlar.
Kalıtsal Mutasyonlar
Non-medüller tiroid kanseri türleri olan papiller ve foliküler tiroid karsinomunun gelişiminde kalıtsal mutasyonlar belirgin bir rol oynar. Özellikle
HABP2 genindeki mutasyonlar, ailesel non-medüller tiroid kanseri ile bağlantılıdır.
Onkogenler ve Tümör Baskılayıcı Genler
Onkogenlerin aktivasyonu ve tümör baskılayıcı genlerin işlev kaybı, tiroid kanserinin başlaması ve ilerlemesine neden olur.
BRAF ve
RAS genlerindeki mutasyonlar, papiller ve foliküler tiroid karsinomunun gelişimini tetikler.
Genetik Polimorfizmler
Belirli genlerdeki polimorfizmler, tiroid hücrelerinin büyümesini ve farklılaşmasını etkileyebilir.
FOXE1 genindeki polimorfizmler, ailesel tiroid kanseri riskini artırır. Bu genetik faktörler, gençlerde tiroid kanseri riskini artırabilir ve tiroid hücrelerinin kontrolsüz şekilde çoğalmasına yol açabilir.
Sonuç
Çevresel ve genetik faktörler, gençlerde tiroid kanseri görülme sıklığını etkileyen önemli unsurlardır. Radyasyon, kimyasal toksinler ve genetik yatkınlıklar, gençlerin tiroid kanserine karşı daha savunmasız olmalarına neden olur. Bu nedenle, genç yaş gruplarında tiroid kanseri riskini azaltmak için çevresel maruziyetlerin azaltılması ve genetik risk faktörlerinin dikkate alınması önemlidir.
