Türkiye Solunum Araştırmaları Derneği (TÜSAD) tarafından bu yıl 46’ncısı düzenlenen SOLUNUM 2024 Uluslararası Katılımlı Yıllık Kongresi, Antalya’da gerçekleştirildi. Kongrede, akciğer sağlığının bugünü ve geleceği detaylı olarak ele alınırken, yapay zekânın (AI) sağlık alanındaki kullanımına ilişkin önemli değerlendirmeler paylaşıldı.
“Yapay zekâ, akciğer grafilerinin değerlendirilmesinde çok yardımcı olacak. Bu teknoloji, radyologlar ve göğüs hekimlerinin iş yükünü azaltacak ve erken tanıda etkili bir araç olacak. Ancak yapay zekâ bizden akıllı değil, sadece dikkatli. Son sözü her zaman hekim söyleyecek.”Kongre Başkanı Prof. Dr. Deniz Köksal, yapay zekâ kullanımının akciğer kanserinde erken tanıyı artırdığına dikkat çekerek, “Hastanemizde yapay zekâ ile akciğer grafilerini değerlendirdiğimiz bir çalışmada, 10 ayda 8 hastaya erken evre akciğer kanseri tanısı koyduk” dedi. Köksal, yapay zekânın radyologların iş yükünü hafifleterek tarama programlarının uygulanabilirliğini artıracağını vurguladı.
“Zararı azaltılmış ürün diye bir şey yok. Bu ürünlerin de geleneksel sigaralar kadar zararlı olduğu artık bilimsel olarak kanıtlandı. Elektronik sigara kullanımına bağlı yeni bir hastalık olan EVALİ, akciğerlerde ciddi iltihaplanmalara neden oluyor. Gençler arasında bu ürünlerin kullanımına yönelik artış çok endişe verici. Nikotin bağımlılığı yaşı ülkemizde 11-13 yaşa kadar düştü.”
“Akciğer kanseri erkeklerde birinci, kadınlarda ise meme kanserinden sonra ikinci sırada. Üç haftadan uzun süren öksürük gibi belirtilerle karşılaşanların mutlaka hekime başvurması gerekiyor.”
“40 yaş üstü her 5 kişiden biri KOAH hastası. Kadınlarda sigara kullanımı nedeniyle KOAH sıklığı giderek artıyor. Bu hastalığa karşı farkındalık oluşturmak ve erken tanı için solunum fonksiyon testleri yapılmalı.”
“COVID’den tam anlamıyla kurtulmuş değiliz. Özellikle yaşlılar ve kronik hastalıkları olan bireyler için rapel doz aşılar önemli. Pandemi sürecinde edindiğimiz hijyen alışkanlıklarını sürdürmeliyiz.”
“Bu hastalık kansere kıyasla çok daha hızlı ilerliyor. Sigara, tozlu ortamlarda çalışmak ve kuş besleyiciliği gibi faktörler hastalığı tetikleyebiliyor. Nefes darlığı ve halsizlik gibi belirtilerle karşılaşanlar mutlaka göğüs hekimlerine başvurmalı.”
Yapay Zekâ: Yardımcı Ama Karar Hekimde
TÜSAD Başkanı Prof. Dr. Şule Akçay, yapay zekânın özellikle radyolojik tetkiklerde hekimlere büyük kolaylık sağlayacağını belirtti:“Yapay zekâ, akciğer grafilerinin değerlendirilmesinde çok yardımcı olacak. Bu teknoloji, radyologlar ve göğüs hekimlerinin iş yükünü azaltacak ve erken tanıda etkili bir araç olacak. Ancak yapay zekâ bizden akıllı değil, sadece dikkatli. Son sözü her zaman hekim söyleyecek.”Kongre Başkanı Prof. Dr. Deniz Köksal, yapay zekâ kullanımının akciğer kanserinde erken tanıyı artırdığına dikkat çekerek, “Hastanemizde yapay zekâ ile akciğer grafilerini değerlendirdiğimiz bir çalışmada, 10 ayda 8 hastaya erken evre akciğer kanseri tanısı koyduk” dedi. Köksal, yapay zekânın radyologların iş yükünü hafifleterek tarama programlarının uygulanabilirliğini artıracağını vurguladı.
“Zararı Azaltılmış Ürün” Bir Yanılgı
Kongrede, sigara ve tütün ürünlerinin akciğer sağlığı üzerindeki etkilerine de geniş yer verildi. Özellikle e-sigara ve ısıtılmış tütün ürünleri hakkında uyarılarda bulunan Prof. Dr. Şule Akçay, şu açıklamayı yaptı:“Zararı azaltılmış ürün diye bir şey yok. Bu ürünlerin de geleneksel sigaralar kadar zararlı olduğu artık bilimsel olarak kanıtlandı. Elektronik sigara kullanımına bağlı yeni bir hastalık olan EVALİ, akciğerlerde ciddi iltihaplanmalara neden oluyor. Gençler arasında bu ürünlerin kullanımına yönelik artış çok endişe verici. Nikotin bağımlılığı yaşı ülkemizde 11-13 yaşa kadar düştü.”
Akciğer Sağlığına Yönelik Kritik Mesajlar
Kongrede ele alınan diğer önemli konular ve uzman görüşleri:Akciğer Kanserinde Erken Tanı Önemli
Doç. Dr. Özgür Batum, gençlerde akciğer kanseri sıklığının arttığını belirterek, tütün ürünleri ve pasif içiciliğin bu artışta etkili olduğunu ifade etti:“Akciğer kanseri erkeklerde birinci, kadınlarda ise meme kanserinden sonra ikinci sırada. Üç haftadan uzun süren öksürük gibi belirtilerle karşılaşanların mutlaka hekime başvurması gerekiyor.”
KOAH Artışı Kadınlarda da Gözleniyor
Prof. Dr. Onur Turan, KOAH’ın (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) günümüzde yaygınlaşan bir hastalık olduğunu ve sigara kullanımının bunda büyük etkisi bulunduğunu söyledi:“40 yaş üstü her 5 kişiden biri KOAH hastası. Kadınlarda sigara kullanımı nedeniyle KOAH sıklığı giderek artıyor. Bu hastalığa karşı farkındalık oluşturmak ve erken tanı için solunum fonksiyon testleri yapılmalı.”
COVID’in Akciğer Sağlığına Etkileri
COVID sonrası akciğerlerde kalıcı hasarlar oluşabildiğini belirten Prof. Dr. Berna Kömürcüoğlu, risk gruplarının aşılarını güncellemesi gerektiğini söyledi:“COVID’den tam anlamıyla kurtulmuş değiliz. Özellikle yaşlılar ve kronik hastalıkları olan bireyler için rapel doz aşılar önemli. Pandemi sürecinde edindiğimiz hijyen alışkanlıklarını sürdürmeliyiz.”
İPF: Akciğer Sertleşmesi Farkındalığı Artırılmalı
Bilimsel Komite Başkanı Prof. Dr. Nilgün Yılmaz Demirci, nadir görülen ancak çok tehlikeli bir hastalık olan İPF’ye (idiyopatik pulmoner fibrozis) dikkat çekti:“Bu hastalık kansere kıyasla çok daha hızlı ilerliyor. Sigara, tozlu ortamlarda çalışmak ve kuş besleyiciliği gibi faktörler hastalığı tetikleyebiliyor. Nefes darlığı ve halsizlik gibi belirtilerle karşılaşanlar mutlaka göğüs hekimlerine başvurmalı.”
