Başarı Nedir?
Başarı, kısaca belirlenen amaçlara belli bir zaman dilimi içerisinde ulaşmaktır. Bu da demek oluyor ki, ‘etkili çalışmak’ amaçlarımızı belirlemeyi, bu amaçlara yönelik planlamalar yapmayı ve bu doğrultuda zamanı verimli kullanmayı gerektirmektedir. Başarı için, çalışmanın önemi ve gerekliliği herkes tarafından kabul edilmektedir. Ancak çok çalışmak her zaman etkili ve verimli çalışmak anlamına gelmemektedir.
Verimli Çalışmayı Etkileyen Faktörler
- Zamanı Doğru Yönetebilme ve Planlama
Genellikle ‘başlamak’ çalışmanın en çok zorlanılan kısmıdır. Bitirilmesi gereken bütün konular gözümüze aşılamayacak bir dağ gibi görünebilir. Parçalara bölerek adım adım ilerlemek işimizi kolaylaştıracaktır. Zamanı doğru yönetebilmek plan ile mümkündür. Planlar sadece çalışma zamanının değil dinlenme, eğlenme zamanlarının da belirlenmesini sağlar. Plana bağlı kalmak başlarda zor gelse de bir süre sonra zamanın ne kadar verimli kullanıldığı gözlemlenecektir.
Günlük ve haftalık programlarda zaman zaman beklenmeyen aksamalar ve değişiklikler olması gayet doğaldır. Bu gibi durumlarda çalışmayı tamamen bırakmak yerine kaldığınız yerden devam edecek yeni bir plan oluşturabilirsiniz.
- Dikkat!
Çalışma ortamının uygun şekilde düzenlenmesi ve dikkat dağıtıcı durumların ortadan kaldırılması gerekmektedir. Dikkatin uzun süre sürdürülmesi zorlaştığından ara vererek çalışmak önerilmektedir. Konudan uzaklaştığınızı başka düşüncelere daldığınızı fark ederseniz öncelikle bu düşünceleri ertelemeyi, zihninizden uzaklaştırmayı deneyin. Eğer bunu başaramıyorsanız kısa bir ara vererek düşünceyi tamamlayıp çalışmanıza tekrar odaklanmalısınız.
Etkin dinlemeyi arttırmalı, düşünerek ve konu hakkında sorular sorarak aktif bir dinleme sağlamalısınız. Not tutmak da dikkati sürdürmeye ve aktif dinlemeye katkı sağlamaktadır.
- Motivasyon
Genellikle çalışmaya başlamadan önce motive olunması gerektiği düşünülmektedir. Bu düşünce erteleme davranışına sebep olabilir. Motive olmayı beklemek zaman kaybettirdiği gibi, her zaman ders çalışmaya motive olmak mümkün olmayabilir. Bu sebeple, çalışmaya başlamak için beklemek yerine kendimizi biraz zorlamamız gerekir. Başlarda zorlansanız da sonrasında bir şeyler başardığınızı görmek motivasyon kaynağınız olabilir. Bunun yanı sıra ulaşmanız gereken bir hedef belirlemek çalışma motivasyonunuzu artırmaya yardımcı olacaktır.
Öğrenme Süreçleri ve Kodlama
Öğrenme bilgiyi algılama, kodlama (hafızaya alma) ve geri getirme (hatırlama) süreçlerini içermektedir. Bilgiler farklı yollarla belleğe alınabilir, bunlardan bazıları diğerlerinden daha etkilidir. İnsan zihninde daha ayrıntılı ve zengin bağlantılar yaratan bilgiler daha iyi hatırlanır. Bu bağlantılar ‘geri getirme ipucu’ işlevi görür ve hatırlamayı kolaylaştırır.
Bu sebeple ders çalışırken kodlamayı güçlendirecek ve geri getirmeyi kolaylaştıracak bazı noktalara değineceğim. Bunların birer öneri olarak değerlendirilmesi gerektiği, farklı çalışma tarzlarının olabileceği, farklı kişiler ve konular için farklı yöntemlerin yararlı olabileceği unutulmamalıdır.
- Bilgileri Tekrarlama
Bilgiyi, anlamını düşünmeden ve diğer bilgilerle bağlantı kurmadan tekrarlamak bilgilerin uzun süre saklanması için etkili bir yöntem değildir. Örneğin, telefonumuza gelen bir kodu işlem süresince tekrarlayarak aklımızda tutabilir, 5 dakika sonra hatırlamayız.
Üzerine düşünerek ve bildiklerimizle ilişki kurarak yapılan özümleyici tekrarlama ise bilgilerin uzun süreli belleğe aktarılmasında ve gerektiğinde hatırlanmasında etkilidir. Tekrarladığımız bir bilgi ile ilgili görsel imgeler oluşturmak, kendimiz ile arasında ilişki kurmak da bu bilgiyi hatırlamaya çalıştığımızda bizlere ‘geri getirme ipuçları’ sunar. Araştırmalara göre geri getirme ipuçları, kişinin kendisi oluşturduğunda daha etkili olmaktadır.
- Bilgi Üretmek
Konunun oluşturulmasında etkin rol almak ve bilgi üretmek güçlü bir kodlama şeklidir. Örneğin konuyu sesli olarak anlatmak, konu hakkında sorular oluşturmak bilgi üretme yöntemlerinden bazılarıdır.
- Bilgileri Test Etmek
Birçok araştırmada konuyla ilgili test olmanın, konuyu yeniden okumaktan daha iyi sonuç verdiği görülmüştür. Ayrıca bu yöntem hatırlamamızı güçlendirmek dışında ne kadar bildiğimizi ölçmek adına da yarar sağlayabilir.
- Bilgileri Düzenleme/Şema Oluşturma
Bilgiler arasında ilişki kurmayı kolaylaştıran bir yapı oluşturmak konunun daha anlamlı hale gelmesini sağlar ve böylece kodlamayı güçlendirir. Düzenlenmiş bilgilerin hatırlanması sırasında, gruptaki benzer bilgiler ‘geri getirme ipucu’ işlevi görerek hatırlamayı kolaylaştırır. Bilgileri gruplandırarak kodlamak bellekte yükün azalmasına da yardım eder.
- Ara Vererek Çalışmak
Yapılan araştırmalara göre, toplam çalışma süreleri eşit olacak şekilde, konuyu belli aralıklara bölerek çalışmak, tek ve uzun bir çalışmaya oranla daha etkili olmaktadır. Örneğin ‘Pomodoro Tekniği’ aralıklı çalışma tekniklerinden biridir.
- Öğrenme ve Sınav Koşullarının Benzer Olması
Ders çalışma koşullarına uygun ortam hazırlamak dikkatin sürdürülmesi için oldukça önemlidir. Bazı araştırmalar, hatırlama anındaki koşulların öğrenme anındaki koşullarla benzer olmasının geri getirmeyi kolaylaştırması sebebiyle sınav koşullarına benzer ortamlarda çalışmanın etkili olduğunu savunmaktadır. Ancak, bu konudaki bir başka görüş de sürekli sınıf ortamında çalışmak mümkün olmadığından pratik bir uygulama olmadığını, bunun yerine ders çalışmaya uygun farklı ortamlarda çalışmanın öğrenmenin yalnızca tek bir yerle bağlantılı gerçekleşmesini önleyerek hatırlamayı kolaylaştırdığını savunmaktadır.
- Öğrenme Yanılsamasını Önlemek
Konuyu birkaç kez baştan okumak çoğu öğrencinin çalışma yöntemlerinden biridir. Ancak tekrar okuma, ‘akıcılık’ etkisi sebebiyle okumayı kolaylaştırır ve ‘aşinalık’ etkisi sebebiyle de konunun tanıdık gelmesine sebep olur. Akıcılık ve aşinalık etkisi konunun öğrenildiğinin sanılmasına, yani ‘öğrenme yanılsaması’na neden olabilir. Bu durumu engellemek için öğrenilecek olan konu diğer teknikler ile desteklenmelidir.
Herkesin en verimli çalışma tekniği kendisine özgüdür ve bunu en iyi keşfedecek kişi de yine kendisidir. Bu yazıda bahsedilen konuların keşif sürecinizde sizlere yardımcı olması ve hedeflediğiniz başarılara ulaşmanız dileğiyle…