Ülkemiz coğrafi konum olarak zengin su kaynakları olduğu halde kaz yetiştiriciliği olarak istenilen seviyede maalesef olamamıştır. Ülkemizde halâ su kuşumu? Kanatlı hayvan gurubunda mı? netliği kazanmayan kaz yetiştiriciliği ile hem yüksek gelir elde etmek ve hemde protein kaynakları olarak ülke ekonomisine kazandırmak mümkün iken maalesef günümüzde istenilen seviyede değildir.
Unutmayalım ki :
- Kazlar, ilk evcilleştirilen kümes hayvanlarıdır
- Kazların güçlü hafızaları ve çabuk öğrenme yetenekleri vardır
- Kazlar kolay otlatılır
- Kazlar uzun ömürlü hayvanlardır. İyi bakılan bir kaz, en az 15-20 yıl yaşayabilir
- Kazlar eğlenceli ve vefalı hayvanlardır.
- Kazlar kendi kendilerine bakabilen hayvanlardır.
- Kaz yumurtası lezzetli ve büyük olur.
- Kaz eti, lezzetlidir. Ziyafet yemeği olarak sofraları süsler.
- Kaz etinin yağ oranı düşüktür.
- Kazlar en çok, tüyleri ve karaciğerleri için yetiştirilir.
Kazlarımız böyle peki ülkemizde kaz yetiştiriciliğı hangi durumdadır?
Birde ona bakalım.
Kaz sektörünün sorunu ile ilgili aşağı yukarı her yıl çalıştay düzenlenip sorunlar tespit edilirken, sorunların çözümü ile ilgili güdük bir ilerleme görülmektedir. Bu sektörün sorunları ile ilgili şimdiye kadar yapılan çalıştayda;
- Damızlık materyallerin temini,
- Kümes, kuluçkahane, kesimhane sorunları
- Mevzuat düzenlemeleri
- Üreticiler ile ilgili alınması gerejen tedbirler,
Dile getirilip rspor halinde yayımlandığı halde halâ bu sektörde bif adım yol kat edilememiştir.
Bir kaç yıldır kaz sektörünün icerisindeyim. Bu sektörde maalesef devletimizin ilgili birimleri tarafından tam bir düzenleme getirilememiş, sorunlar katmerlenmiştir. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesinde Araştırmacı Ramazan Bakır ile karşılıklı yaptığım sohbetlerde yaptığı araştırmalarla ve anketlerle ilgili sonuçlar beni hiç şaşırtmadı. Öyle problemler söz konusu ki bu sorunlara nasıl çözüm bulunacaktır? , devletimiz nasıl bir düzenleme yapacaktır?, yada bu sorunlardan haberdar mıdır? bilmek isterim ! Neler mi?
- Ülkemizde toplam kaz ırkı ne kadardır? Bu kaz ırklarının muhafazası icin yetkili birimlerce ne tedbiri alınmaktadır? Üretici arkadaşlarımız kendilerine göre çiftleştirerek kaz ırkları oluşturduklarından bihaber midirler? Acaba ehliyetsiz üreticilerin en azından lindagori gibi ırk türettiklerinden haberleri var mıdır? İlgili üniversitelerin (veteriner ve ziraat fakülteleri) bölümleri bu durumda ne yapmaktadırlar !
- Kazların yetiştirilmesi için gerekli mera tahsisi, mera ıslahı yapılmış mıdır?
- Ülkemizde son beş senenin ırklarına göre kaz istatiski bilgileri (kaz sayısı, üretici sayısı, üretilen ve tüketilen, ihtiyaç duyulan kaz eti sayısı?) nedir?
- Kazcıların sorunları, ihraç edilen kaz eti miktarı, oluşturulan dış pazarlar nedir?
- Bu sektörde bir çuval yem 180 lirayı geçmişken bu girdi çıktı maliyetleri ile ilgili bir çalışma yapılmış mıdır?
- Kanatlı sektöründe kazlarla birlikte hastalıkların kontrolü açısından damızlıklardan kuluçka yoluyla yumurta ve civciv elde etmek için gerekli tedbir alınmış mıdır?
Bu sorular böyle uzayıp giderken sektörde ki başı boşluk maalesef ülke ekomomisinde kaynakların çarçur olmasına sebep olmaktadır. Bu sektörde ki üreticiler ya simsarların ağına düşmekte yada bir koyup on alma mantığı ile kontrolsüzlükten nemalananlar yüzünden son derece sağlıksız hayvan yetiştirerek gıda protein kaynaklarının heba olmasına sebep olmaktadırlar yada gerçekten ilmi yetiştiricilik yapan üreticilerimizede zarar vermektedirler.
Şu bir gerçek ki ülkemizde kaz yetiştiriciliği mevcuttur? Ama ne kadar mevcuttur maalesef şu zamana kadar resmi bir veriye ulaşamadım. Bu sektörde herkes birşey yapmak, kazanmak peşinde ama;
- Kazların bakım ve beslenmesinden habersiz,
- Kazların biyogüvenliklerinin sağlanmasından habersiz,
- Hastalık, tedavi korunma tedbirlerinden habersiz
- Satış ağı kurulmamış olup alanın satanın elinde zararına satış yapıp kendi ekonomik kaynağı kurutan kara düzen bir yetiştiricilik mantığı ile kaz üretimi yapılmaktadır.
Devletimiz, yetkililer bu sektöre destek vermelidir. Bu destek:
- Hibeler tamamen açılmalı, uretici korunmalıdır
- Kaz ithalat ve ihracat şartları, satış pazarı ağları üretici gözetilerek düzenlemeye gidilmelidir.
- Bakım, tedavi, damızlık üretimine kadar üreticiler eğitilmeli, devletimizce bu konularda düzenlemeler yapılmalıdır.
- Bu hayvanların yetiştirilmesi icin standart barınakları tespit edilip oluşturulmalı bu konuda üreticilerimiz desteklenmelidir.
Eğer ki gerçekten kaz üretimine gerek yoksa bu üreticilerimize çile çektirmeden kaz üreticiliğı kaldırılmalı yada ihtiyaç var ise ki var yetkililerce sorunlarına acilen el atılmasının yerinde bir destek olacağı kanısındayım.
Üreticilerimize hayırlı bol kazançlar diliyorum. Saygılarımla..
KAYNAKLAR :
1. Kazcılık - Mustafa Kemal Bektaş
2. Kazcılık Yapmak İstiyorum, Öneriniz Nedir Kazanırmıyım - Mustafa Kemal Bektaş
3. Kazcılık Hakkında - Mustafa Kemal Bektaş
4. A'dan Z'ye Kaz Yetiştiriciliği - Mustafa Kemal Bektaş
5. Kanatlı Hastalığı Neden Çıkıyor ve Hızla Yayılıyor - Mustafa Kemal Bektaş
6. 22 Şubat 2018 Türkiye Kaz Yetiştiriciliği Çalıştay Sonuç Raporu - Çalıştay Koordinatörü Dr. Öğr. Ü. Mehmet Akif Boz
7. Tüm Yönleri ile Kuzey Doğu Anadolu Bölgesinde Hayvancılık - Editör Prof. Dr. Pınar Ayvazoğlu Demir