Yumurta canlının üremesi açısından en önemli ürün olmakla birlikte burda söz konusu olan kanatlının ürettiği yumurta olup, harukalade bir protein kaynağı ve besin kaynağıdır.
Bu besin kaynağı ve protein deposu yumurtanı verim düşüklüğünün pek çok faktörün üretimi üzerinde olumsuz etkileri mevcuttur.
Bu faktörler :
. Düşük, kalitesiz, yaşlı kanatlı hayvanı beslemek,
. Uygunsuz beslenme programı uygulamak,
. Düşük yem kalitesi uygulamak,
. Hastalıklar,
. Yetersiz su temini veya kirli düşük su kalitesi,
. Yetersiz ışık programı uygulanması,
. Kümeste aşırı yüksek kanatlı yoğunluğu bulundurmak,
. Kümeste yetersiz havalandırma ,
. Ani hava değişimleri, mevsimsel değişiklikler, yüksek rutubet ve nem bulunması
. Kümeste ekipman arızaları,
. Ekonomiye bağlı fakir çiftlik yönetimi,
. Rastgele kontrolsüz ilaç uygulamaları.
Kısacası hijyenden uzak, biyogüvenlik kurallarından uzak kanatlı hayvanı yetiştirmektir.
Şimdi bu konuları tek tek açalım :
Kanatlılarınızda yem dağılımı sürekli aynı saatte yapılmalı ve aynı gramajda düzgün olarak verilmeli, tüm tavukların, kazların yemesine izin verecek yeterli besleyici alan mevcut olmalıdır.
Yetersiz bir beslenme alanı tüm tavukların, kazların yemesine, beslenmesine izin vermez. Salma tavukçulukta metrekare başına 5-7 tavuk, kazlarda ise 2-3 kaz hesaplanarak kümeste ki hayvan sayısı buna göre ayarlanmalıdır. Çivcivlerde de bu orana (m² ye 10-12 civciv) dikkat edilmelidir.
Yem, mutlaka hesaplanan besinleri ve enerjiyi içermelidir. Eğer içerik kalitesi öngörülen değerden düşükse, kanatlınız hesapladığımız şeyi tüketemezler.
Kanatlınız yeterince kaliteli temiz su tüketmeli, bu olanak mutlaka sağlanmalıdır . Suluklar çok yükseğe çıkarıldığında yeterli miktarda su içemez ve yığılmalar sonucu ezilmeler olur ve gagalamalar başlar. Çok aşağıda da olursa yine aynı problem oluşacaktır. Unutmayalım ki kanatlılar rahatlıklarına düşkünlerdir. Akıtan suluklar başta koksidiyoz, koli enfoksiyonları olmak üzere bir çok hastalığın başlamasına neden olacaktır.
Aynı şekilde yemliklerin yükseklikleri de çok yüksek olursa yine izdiham olacak gagalamalar ve ezilmeler başlayacaktır. Yemlikler çok aşağıda olunca yemleri yerlere saçaçaklar hem kemirgenlere gün doğacak ve hemde yem sarfiyatınız artacaktır. Suluklar manuellerde nipellerde 1/100 tavuk hesabı ile asma manuel suluklarda 1/30 adet (bir adedinin kapasitesi) hesabı ile yeterince suluk kümeslerine konmalıdır.
Kazlarda ise mevcut ırkların özelliklerine göre şamandıralı, derin küvetli suluklar, yada en kalın pvc borulardan üst kısımlardan 20 cm eninde aralıklı boyunca kesilmeli ve iki tarafı kapatılmalı, rahle sistemli olanlar tercih edilmelidir. Yemliklerde aynı ölçüde ayarlanıp konmalıdır.
Tavuklarda asmalı Yemlik 1/30-35 tavuk ölçüsünde olmalı, oluk yemlikler de tavuk başına 15 cm lik yer olmalıdır. 5-6 tavuğa 35x35x35 ebadında bir folluk hesap edilmelidir. Kazlarda da yine kalın pimaş borulardan suluktaki tarif ettigim şekilde yapılabilir.
Işık yoğunluğu ve süresi yeterli olmalıdır. Işık uyarımı saatleri doğal gün ışığını desteklemelidir. Düşük yoğunluklu ışıklar bulutlu günlerde açılmamalı, kirli veya eksik ampuller, kışın flüoresan ampullerde ışık düşüşü olabilir. Kanatlınızi 16 saat ışık ile buluşturmalısınız. Kanatlılarınız 60 haftaya kadar ışıkla buluşturulmalı, 60 haftadan sonra 17 saat ışık programı uygulanmalıdır. İçeride ki ışık beyaz ampüllerle sağlanmalı, içeride bir kitabı rahat okuyacak ölçüde, tavandan sarkacak şekilde ve gölge oluşmamasına dikkat edilmelidir. Bulutlu günlerde ışıklar mutlaka açılmalıdır.
Enerji alımı yeterli olmalıdır. En yaygın neden bilinçsizce yem azaltılıp, çoğaltıldığında kanatlılarda agresif hareketler başlar, strese girerler. Hele hele yumurta üretimi yüzde 80'in üzerinde iken bu yollara başvurmak bu agresifliklerin artması ile yumurta verimi de iyice sekteye uğrar. Hersey tam rayında giderken yem ayarları ile oynamak bindiğiniz dalı kesmek gibidir. Eğer hava aniden soğursa, yem artışı olmadığı sürece enerji alımı yetersiz kalacaktır. Beyaz ırklar 110 gram civarında, kahverengi ırklar 120-140 gram arası yem tüketirler. Kazlarda bu oran 270 ile 300 gram arasıdır.
Kanatlının 52 haftaya ulaşacağı yılın mevsimine göre yemlerinin ayarlanması gerekebilir. Bütün bunları uzmanınızdan destek alarak yapmanızda fayda vardır.
Rastgele bilinçsizce yapılan yem azaltılması, artırılması, yem değişiklikleri bir felaketle sonuçlanabilir. Böyle durumlarda yumurta üretiminde belirgin bir düşüş olacak, kanatlılarınız aç kalmaktan dolayı çevrede ki oluşan çöpün çoğunu tüketecek, birbirilerinin tüylerini yiyecek ve aşırı sayıda tavuk çıplak sırtlı ve zayıflamış olacaktır. Sürü fertilitesi de (üremesi), tavukların erkeklerden kaçınmasıyla da iyice azalabilecektir.
Kazlarınızda ise erkek-dişi sayınızı sürekli kontrol ediniz. Beslediğiniz kümes ve çiftlik alanınıza göre 1/1, 1/2 ve 1/3 oranında olmalı, bu oran aşılmamalıdır. Aksi takdirde sürü içinde büyük ölümlede neticelenen kavgaların olabileceği gibi dölsüzlük oranı da artabilecektir.
Civcivlerinizi 1 ay boyunca civciv yemi ile beslenmeleri ile bir ay sonunda içindeki en iyi damızlık efsafındakiler seçilmelidir. Bu seçim sonucunda damızlık olanları piliç büyütme yemi ile diğerlerini ise etlik piliç yemi ile beslemelisiniz. Aksi takdirde 3 -5 günlük civcivlere etlik civciv yemi vererek hem yoğun ölümlere zemin hazırlarsınız ve hemde ilerde damızlık yumurta üretiminde kullanacağınız civcivlerinizi aşırı yağlandırıp yumurta veriminizi kendi elinizle düşürmüş olursunuz.
Yine kuzu ve toklu yemleride aşırı tuzlu olmaları sebebiyle hem ölümlerine sebep verdiğiniz gibi hayvanlarınızın aşırı yağlanması nedeniyle yumurta veriminizi de düşürmüş olursunuz.
Kanatlınızı seçerken ırkına, dayanıklılığına, yumurta verimine, döl verimliliği özelliklerine mutlaka dikkat edip seçmelisiniz. Mümkünse uzmanına danışarak kanatlınızı almalısınız.
Verimi en çok düşüren diğer bir faktörde rastgele ilaç kullanılmasıdır. Yeri gelmişken size verimi yükselten iki üründen bahsetmek isterim.
Kanatlı yumurtadan çıkar çıkmaz ProLive canlı bakterili konsantre probiyotik ile VitaPlus konsantre vitamin, aminoasit, mineral madde uzmanınızın belirttiği ölçüde içme sularına katılarak, hastalıklara karşı direnç sağlaması ve hızlı büyümeleri, koli, salmonella gibi adi ishalleri, önleyerek son derece mükemmel sonuçlar alabilirsiniz. On küsür yıldır tavuk, kaz, hindi, ördek, muhabbet kuşu, bıldırcın, keklik, sülün, papağan ve kanaryalarda kullanarak hem yumurta verimi ve hemde üremelerinde çok başarılı sonuçlar alınarak kanıtlanmıştır. Ayrıca bu sayede ilaç ve tedavi giderlerinde de ciddi düşüşler sağlanmış, doğal beslenmenin önü açılmıştır.
Kanatlınızı her an her dakika iyi gözlemlemelisiniz. Hastalığından şüphe ettiğinizde ve ya ölen hayvanınız olduğunda mutlaka kanatlı uzmanınıza başvurun
Ölen hayvanınızı veterineriniz imha edin demeden atmayın otopsisini yaptırarak hastalığını teşhis ettirip gereken tedavisini uzmanınızın önerdiği ile yapınız. Bu şekilde verim düşüklüklerinizde önlenmiş olacaktır.
Kümeslerinizi haftada bir günde olsa hem kümes ekipmanlarınızı ve hemde kanatlılarınız kümeste iken havadan kanatlılarınızın üstüne püskürterek (Lorex, bioxide, bioxi, biocon-a gibi güçlü dezenfektan ile) bir cok hastalığa engel olabilirsiniz. Aynı şekilde kuluçka makinelerinizi de dezenfekte ederseniz sorunsuz bir üretim yapmış olursunuz.
Sürünüze, kanatlınıza rastgele yerden hayvan alıp sokmayın, en az on beşgün ayrı yerde muhafaza edin. Kümes girişlerine dezenfektanlı su yada sönmemiş kireç küvetlerde koyarak ayaklarınızı dezenfekte edin. İyi bilmediğiniz sürüden yumurta edinerek kuluçkadan yavru çıkartmayınız.
Unutmayın herşeyin başı hijyendir. Hijyenin olmadığı yerde verim yüksekliğinden söz etmek mümkün olamaz.
Üreticilerimize hayirli bol kazançlar diliyorum...