Mekke Müzesi kutsal topraklarda bilgilendirme ihtiyacını gidermeye yönelik önemli yerlerden birisidir.
Adresi şöyledir: Old Makkah Jeddah Road, Al Hamra and Umm Al Jud, Makkah, 24321.
Müzenin açılış tarihi ile ilgili olarak salon içindeki bilgilendirme levhasını şöyle tercüme ettik: (Irak mültecisi İmam Hatip Okulu öğrencisi Zahra Alhamdani hanımın katkılarıyla)
“Allah’ın yardımıyla Ekselansları Kıral Fahd bin Abdilaziz al Suud döneminde
Oğlu Prens Abdulmecid bin Abdilaziz, 25.Ekim.1420 / 1999 günü açılışını onayladı. “
Aynı zamanda Mekke Valisi olan Prens Abdül Majeed tarafından kurulan müze, 15 milyon Suudi Riyaline mal oldu. Kraliyet ailesi tarafından verilen bazı fotoğraflar 10 milyon Suudi Riyali değerindedir.
Kapısındaki Arapça ve İngilizce yazıları şöyle tercüme ettik:
Exhibition of the tho Holy Mosques Architecture;
İki Kutsal Cami Mimarisinin Sergisi
Erriyasetul Ammetu, Lişuuni El Mescidil Haramı ve Mescidi Nebevi;
Kâbe ile Peygamber Mescidi Genel Müdürlüğü
Mağrizul İmaretu Harameyni Şerifeyn; Kâbe ve Peygamber Mescidi Müzeleri Dairesi
Müze; Hudeybiye veya eski Cidde yolunda, kentin kuzeybatı ucunda Kâbe örtüsünün dokunduğu atölyenin yanında (Arapça: Masnağu Kiswa, İngilizce; Kiswa factory)ve Mekke tepelerinin olduğu yerde Umm Al-Joud yöresindedir.
Bahçe ile park yeri vardır. Geniş bir alanda kuruludur. Kâbe’ye 750 metre kadar uzaktaki Cin Mescidi’ne yaklaşık 25 km. mesafededir. 14.Haziran.2018 günü saat 23.30 da Cebeli Nur Mahallesindeki ;(hayy) Diyanet Maabde Grand Nour otelinden hareket ettik. Saat 01.40 da Kâbe’ye yaklaşık 5 km. mesafedeki otele geri döndük. 2 saat 10 dakika sürdü. Buna göre otele yaklaşık 20 km. mesafede idi. Kişi başı 5 riyal otobüs ücreti ödedik. Suudi yetkililer önceden telefonla randevu alınan müze ziyaretine 20 dakika kadar izin verdiler.
Ziyaret saatleri ile ilgili müzede bir tabela bulamadık. İnternet ortamından aldığımız bilgiye göre 08.00- 14.30 ile 16.00- 22.00 arası Cumartesi, Pazar, Pazartesi, Salı Çarşamba günleri açık Perşembe, Cuma günleri kapalıdır. Hac sezonunda ise hafta boyu sürekli açıktır.
Korkunç bir tarih tahribatından sonra Suudilerin de yavaş yavaş şuurlandıklarını görmek bizi sevindirdi. Aynı duyguyu Medine tren istasyonunu ziyarete giderken hissettik. İstasyona 3 yüz metre kadar mesafede klimalı alt geçidin yanı başındaki eski Medine evlerinin bulunduğu sokak ve Medine kalesi kalıntıları sit alanı gibi korunmaya alındığı belli oluyordu. Üzerinden 100 seneden fazla zaman geçmemiş olmasına rağmen bir “Osmanlı arkeolojisi” bilim dalı oluşmuş bile. Tıpkı Kırşehir Kamankale höyüğü gibi.
Müze tek katlı bir salondu. Salonda Emevi, Abbasi, Osmanlı objeleri, bahçesinde sütunlar sergileniyordu. Kapısında İngilizce “Mecca Museum Two Holy Mosques Architecture” yazıyordu.
Müzede Medine ve Mekke bölümleri bulunmakta olup Medine bölümü, el yazması Kuran ağırlıklıdır. Müzede sergilenen eşyalardan notlar:
Kâbe ve Mescidi Nebevi maketleri sergilenmektedir. Kâbe Maketi: Makete dikkatle bakılınca “2030 Vizyon” sıloganıyla hükümetin ilân ettiği 7 milyon hacı ağırlama programına göre tasarlanmış Kâbe olduğu anlaşılıyor. Burada üzücü olan durum ana kapıya giriş (veya iniş) merdivenlerinin sağında görülen dörtgen burç üzerindeki “helikopter pisti” yeridir. Yıl 2018 Ağustos ayındayız, bundan vazgeçerlerse Hazreti Muhammet ve insanlığa saygılarını kanıtlarlar, diye umutlanıyoruz. Müzede çektiğim fotoğraflarda (14.06.2018) gördüğüm manzaradır.
Rubu tahtası;( kıblenuma) denen güneş takvimi: İlk örneklerine Ortaçağ’da rastlanan, usturlap, rubu tahtası ve kıblenüma gibi aletler zamanı ve kıble yönünü belirleme ihtiyacı ile ortaya çıkmıştır. Astronomi ve zaman ölçümlerinde kullanılan usturlaptan esinlenerek geliştirilen rubu tahtasını, namaz vakitlerini tayin eden muvakkitler ve camilerin kıble yönünü belirlemek isteyenler kadar uzaklık, açı, yükseklik ve eğim ölçen mimarlar da kullanırdı.
Deriden küp: Bir gram suyun altın değerinde olduğu bölgede ne zaman yapıldığı bilinmeyen ceylan derisinden küp sergilenmektedir.
Üzerinde Rabbil alemin yazan Kâbe örtüsü:
Kâbe örtüsü dokuma makinası, Mescidi Haram Minare şerefesi,
Makamı İbrahim,998 tarihli Osmanlı yapımı Kâbe kapısı,
984 tarihli Sultan Selimin oğlu Sultan Murat yazıtı,1258 tarihli Sultan Abdulmecid
Haceri Esved kapakları, Zemzem kuyusu çerçevesi Sultan Murad zamanından. ;
Kabe Merdiveni (stair case) 1240 tarihli Osmanlı yapımı.
Anladığımız kadarıyla giderek ilgi çeken müze gerçekten çok düşündürücü.
Osmanlı ile ilgili yeteri kadar belge ve bilginin bulunmadığını düşündüğümüz müzede Surre Alayları belgeleri sergilenmeliydi. 1517-1912 yılı arasında yöre halkını en az 50 altın ile maaşa bağlayan atalarıma saygı bekliyorum. Ayrıca Osmanlı Dönemi kitabeler ve çevredeki tarihi ören yerlerinden Avrupalıların çalıp götürdüğü Teyma taşı gibi kitabeler de en azından taklitleri ile birlikte sergilenmeliydi.
Müze hakkında Suudi hükümeti sitesi adresi şöyledir:
https://www.gph.gov.sa/ar-sa/Pages/default.aspx
http://www.gph.gov.sa/