Saltanat, kelime anlamı olarak hükümdarlık sultanlık veya padişahlık olarak tanımlanabilir. Osmanlı devleti açısından baktığımızda saltanat bir yönetim şeklidir. Hükümdarlık babadan oğula geçmektedir.
Mustafa Kemal, Osmanlı Devleti’nin gerçekte Mondros Ateşkes Antlaşmasıyla sona erdiğini düşünüyordu.
Şerafettin Turan’ın Ulusal Direnişten Türkiye Cumhuriyeti kitabında şöyle geçiyor: ”Komisyonun önerdiği yasa taslağı saltanat ve halifelik kurumlarının birbirinden ayrılmasını, Osmanlı Saltanatının İstanbul’un işgal edildiği 16 Mart 1920 gününden başlayarak sona erdiğini hükme bağlıyor ve halifelik kurumuna ise meclisçe Osmanlı ailesinden birisinin seçilmesini öngörüyordu.”
Saltanatın Kaldırılmasının( 1 Kasım 1922) Nedenleri:
Lozan Konferansına hem Osmanlı Devleti’nin hem de TBMM’nin birlikte çağrılması(amaç ikilik yaratmak)
Ulusal egemenlik benimsenmişti. Saltanatın ulusal egemenliğe ters düşmesi
Devlette ve yönetimde olan ikiliğe son verilmek istenmesi
Saltanat ve İstanbul hükümetinin düşmanla işbirliği yapması
Osmanlı Devletinin resmi olarak sonlandırılmak istenmesi
Lozan Barış konferansı öncesi sadrazam Tevfik Paşa’nın TBMM’ye işbirliği teklifinde bulunarak kazanılan zaferden pay almaya çalışması
Saltanatın Kaldırılmasının Sonuçları:
Osmanlı Devleti resmen sona ermiştir.
Laiklik yolunda ilk adım atıldı. Saltanat ve halifelik kurumlarının birbirinden ayrılması ile
Sadrazam Tevfik Paşa hükümeti istifa etmiştir.
Osmanlı’nın resmi gazetesi Takvimi Vekayi kaldırıldı.
Osmanlı padişahı Vahdettin ülkeyi 17 Kasım 1922 sabahı terketmiştir.
Saltanat böylece tarihe gömülmüştür.
TBMM’nin yaptığı ilk inkılap hareketi olmuştur.
Abdülmecid Efendi 18 Kasım 1922 günü halife seçilmiştir.
Devlet başkanlığı ve rejim sorunu ortaya çıkmıştır.
1Kasım günü “Hakimiyeti Milliye Bayramı ”kabul edilmiştir.
Saltanat kaldırıldı ve o gün Rauf Orbay’ın önerisi ile bayram olarak kutlanması kararlaştırıldı. Ülkenin her yerinde törenler düzenlenmiş ve 101 pare top atılmıştır.
Saltanatın kaldırılmasını hızlandıran gelişme Lozan görüşmelerine iki hükümetinde çağrılmasıdır. Osmanlı Devleti saltanatın kaldırılması ile hukuki olarak sona ermiştir. Türk inkılaplarının en önemlilerinden biridir.
6.Mehmet Vahdettin son Osmanlı padişahıdır. 17 Kasım 1922 sabahı Yıldız Sarayının kullanılmayan Malta kapısından çıkan Vahdettin oradan Malaya Zırhlısına götürülmüştü. Yanında oğlu Ertuğrul bulunuyordu. Sonra İngilizlerin sürgün yeri olan Malta’ya götürülmüştü. Mekke’ye giden Vahdettin San Remo’ya yerleşmişti ve orada 1926’da ölmüştür. Mezarı Suriye’dedir.
