- Dünya Savaşı bittiğinde, arkasında büyük bir savaş korkusu bırakmıştır. Türkiye, haklarını savunmakta ısrarlı ve galip bir devlet olarak Lozan görüşmelerine gitmiştir. Türk heyetinin başında İsmet Paşa vardır.
İsviçre gazete haberlerinde Türk milliyetçileri barışa yanaşmayacaklar, askeri başarılarından dolayı kibirli ve şımarık, hakkından fazlasını isteyen, ısrarcı şeklinde kalın çizgilerle resmedilmekteydi.
Türklerin Misakı Millî'de daha fazla ısrarcı olduklarını İsviçre basını duyurdu. "İslam modernleşmektedir" yazdılar. Dileğimiz, çok uzun sürmüş olan savaş komedisinin bitmiş olması ve barışın sesinin daha uzun ve artık daha yüksek olmasıydı, diyordu La Paix de Lausanne gazetesi.
Lozan görüşmeleri İsviçre’nin Lozan şehrinde yapılmıştır. TBMM’yi İsmet İnönü temsil etmiştir.
Kapitülasyonlar
- Ermeni Meselesi/Azınlıklar
- Türk ordusunun sınırlanamayacağı
Lozan’da Türk heyetinin kesinlikle taviz vermediği konulardır.
TBMM, İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Yugoslavya, Belçika ve Portekiz katılan devletlerdir.
Boğazlar meselesi görüşülürken Sovyet Rusya ve Bulgaristan gözlemci devlet sıfatıyla ABD katılmıştır.
Boğazlar, Musul, Borçlar ve Kapitülasyonlar konferansta sert tartışmalara yol açan konulardı.
Sınırlar
- Suriye sınırında Ankara Antlaşması geçerli sayılmıştır.
- Irak sınırı Türkiye ile yapılacak ikili antlaşmalara bırakılmıştır.
- Yunan sınırı Mudanya Ateşkes Antlaşması’na göre çizilmiştir.
- Bulgar sınırı İstanbul Antlaşması geçerli sayılmıştır.
- Doğu sınırı Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması ve Kafkas Cumhuriyetleri ile imzalanan Kars Antlaşması geçerli sayılmıştır.
- İran sınırı Kasr-ı Şirin Antlaşması’ndan beri çizilen sınır kabul edilmiştir.
Adalar
- 12 Ada İtalya’da kalmıştır.
- Gökçeada, Bozcaada ve Tavşan Adaları Türkiye’ye bırakılmıştır.
- Ege adaları Yunanistan’a bırakılmıştır.
- Kapitülasyonlar kesin olarak kaldırılmıştır.
- Azınlıklar Türk vatandaşı olarak kabul edilmiştir.
Barış antlaşmasının TBMM tarafından onaylanmasından 6 hafta sonra itilafların İstanbul’u boşaltması kararlaştırılmıştır.
Lozan Antlaşması çok önemlidir. Dünya devletleri, yeni Türk Devleti’nin varlığını ve bağımsızlığını tanımıştır. Misakı Millî de büyük ölçüde gerçekleşmiştir. Sömürülen milletlere örnek oluşturmuştur. Sevr Antlaşması’nı ortadan kaldırmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk “Bu antlaşma, Türk milletine karşı yüzyıllardan beri hazırlanmış suikastin sonuçsuz kaldığını bildirir bir belge olan Lozan; Osmanlı tarihinde benzeri görülmemiş bir siyasi zafer eseridir!” demiştir.